Ý dĩ

Tên gọi

• Tên khác: giải lễ, mễ châu, dĩ thực, dĩ mễ, ý châu tử, yế mễ nhân, ngọc mễ, thảo ngư mục, bò lô ốc viêm, khởi mục, ý thử, hữu ốc mai, cảm mễ, tây phiên thuật, hồi hồi mễ, thảo châu chi, cống mễ

• Tên khoa học: Coix lachryma jobi L

• Họ: Lúa (Poaceae)

Cây Ý dĩ

Mô tả cây thuốc

Cây thảo, sống hàng năm, cao chừng 1 – 1,5m. Thân nhẵn bóng, có vạch dọc. Lá dài hẹp, đầu nhọn như lá mía, dài khoảng 10 –4 0cm, rộng 1,4 – 3cm, có gân song song nổi rõ, gân giữa to. Hoa đơn tính cùng gốc, mọc ở kẽ lá thành bông, hoa đực mọc phía trên, hoa cái phía dưới, ba nhị. Quả đĩnh bao bọc bởi bẹ của 1 lá bắc.

Phân bố

• Thế giới: Trung Quốc

• Việt Nam: Mọc hoang ở khắp nơi ẩm mát ở miền núi nước ta, thường mọc ở bờ suối bờ khe. Hiện nay vì sự tiêu thụ trong và ngoài nước tăng nhiều, thu hoạch mọc hoang không đủ và tốn công nên nhiều nơi đã trồng. Ý dĩ ưa đất phù sa, đất cát có nhiều mùn, có ẩm nhiều nhưng không đọng nước.

Thu hái, sơ chế

Hoảng tháng 8 – 10 khi quả gìa. Cắt cả cây, phơi khô, đập cho rụng hạt, bỏ vỏ cứng và màng ngoài, chỉ lấy nhân.

Bộ phận dùng

Nhân khô (Semen Ciocis). Loại hạt to, béo, mầu trắng là tốt.

Vị thuốc Ý dĩ

Mô tả vị thuốc

Hạt hình trứng ngắn hay hơi tròn, dài 0,5 – 0,8 cm, đường kính 0,2 – 0,5 cm. Mặt ngoài màu trắng hay trắng ngà, hơi bóng, đôi khi còn sót lại những mảnh vỏ quả màu đỏ nâu. Mặt trong có rãnh hình máng, đôi khi còn sót lại vỏ, ở đầu rãnh có một chấm màu nâu đen. Đôi khi nhìn rõ vết của cuống quả. Rắn chắc. Chỗ vỡ màu trắng ngà, có bột. Không mùi, vị ngọt

Bào chế

• Ý dĩ sống: Loại bỏ tạp chất.

• Ý dĩ sao cám: Cho cám vào chảo, đun đến khi có khói cho ý dĩ vào chảo và khuấy nhanh tay đến khi bề mặt thuốc chuyển màu vàng nhạt. Đổ ra ngoài, để nguội, sàng loại bỏ cám. Dùng 1kg cám cho 10 kg ý dĩ.

Bảo quản

Để ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh mối mọt

Thành phần hóa học

• Trong ý dĩ nhân có khoảng 65% chất hydratcarbon, 5,4% chất béo, 13,7% chất protid và các acid amin như leuxin, lysin, acginin, tyroxin,  histidin, chất coixin hay coixol là một protid đặc biệt của ý dĩ và axid glutamic, tro có chừng 2,3%.

• Trong rễ ý dĩ có chừng 17,6% chất protein 7,2 % chất béo và 52% tinh bột.

Tác dụng dược lý

• Tác dụng lên hệ hô hấp: tinh dầu ý dĩ có tác dụng kích thích hô hấp hoặc ức chế hô hấp nếu liều cao. Đồng thời cũng có khả năng làm giãn phế quản.

• Tác dụng lên tế bào khối u: nhiều người cho rằng ý dĩ có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.

• Tác dụng lên cơ vân: theo nhiều nghiên cứu thì tinh dầu ý dĩ có thể làm cơ vân giảm và ngưng co bóp. Tức là có tác dụng thư giãn đối với cơ trơn.

Ý dĩ chữa bệnh

Tính vị, quy kinh

+ Tính vị:

Hình ảnh vị thuốc ý dĩ

Vị ngọt, tính hơi hàn (Bản Kinh).

Không độc (Biệt Lục).

Tính bình (Thực Liệu Bản Thảo).

Vị ngọt, nhạt, tính hơi hàn (Bản Thảo Kinh Tập Sơ).

+ Quy kinh:

Vào kinh Phế, Đại trường, Tỳ, Vị, Can (Lôi Công Bào Chế Dược Tính Giải).

Vào kinh túc dương minh Vị, thủ thái âm Phế (Bản Thảo Hối Ngôn).

Vào kinh Tỳ, Thận, Phế (Bản Thảo Cương Mục).

Tác dụng

• Kiện tỳ, bổ phế, thanh nhiệt, lợi thấp,chỉ tả, bài nùng.

• Ý dĩ là nguồn lương thực có giá trị, đồng thời là một vị thuốc quý.

• Tác dụng bồi bổ cơ thể nhất là đối với trẻ em.

Chủ trị

Chữa rối loạn tiêu hóa, phù thũng, bí tiểu, trường ung, tả lỵ, đau bụng, phong thấp lâu ngày không khỏi, gân co quắp khó vận động.

Cách dùng – liều lượng

Ngày dùng 8 – 30 g dưới dạng thuốc sắc. Dùng riêng hay phối hợp với các vị thuốc khác.

Độc tính

Theo nghiên cứu thì độc tính phát huy tác dụng đối với chuột nhắt khi sử dụng với hàm lượng từ 5 đến 10g/kg. Còn thỏ phát huy độc tính với hàm lượng 1 đến 1,5g/kg. Tức là dùng với liều lượng lớn có thể gây nguy hại đến sức khỏe của chúng ta.

Kiêng kị và lưu ý

• Khi đang mang thai hoặc đang cho con bú. Nếu sử dụng thì phải có sự cho phép của bác sĩ.

• Không sử dụng khi có dấu hiệu dị ứng với bất cứ thành phần nào của ý dĩ hay các loại thảo mộc.

• Cẩn trọng khi dùng ý dĩ với thuốc tiểu đường vì có thể làm giảm lượng đường trong máu nhanh hơn. Cụ thể đó là các loại thuốc như: glyburide, glimepiride, tolbutamide, glipizide,…

Bài thuốc

• Bài thuốc điều trị ung thư phổi, đại tràng, dạ dày

Dùng 100g hạt ý dĩ sao vàng lên.

Bỏ vào ấm và sắc lấy nước uống thay nước lọc hàng ngày.

• Điều trị đau nhức do phong thấp

Chuẩn bị nguyên liệu: 40g ý dĩ, 30 hạt hạnh nhân, 120g ma hoàng, 40g cam thảo

Cho tất cả nguyên liệu vào nấu với 4 chén nước cho đến khi còn 1 chén thì chắt lấy nước.

Cho thêm 3 chén vào nấu tiếp cho đến khi còn 1 chén thì tắt bếp.

Dùng 2 chén nước của hai lần nấu trộn đều rồi tiếp tục sắc còn 1 chén.

Chia ra uống hết 3 lần trong ngày.

• Điều trị ho, có đờm

Chuẩn bị nguyên liệu: 120g ý dĩ, 80g cam thảo và 40g cát cánh

Đem nguyên liệu tán thành bột rồi mỗi lần dùng khoảng 20g.

Đem hỗn hợp nấu lên cùng với nước rồi dùng sau bữa ăn.

• Điều trị tiểu ra sỏi

Dùng 40g ý dĩ đem sắc cùng 500ml nước cho đến khi còn 250ml thì tắt bếp.

Chia ra uống hết trong ngày.

Kiên trì trong khoảng 1 tuần sẽ thấy bệnh có sự cải thiện. 

• Điều trị tỳ hư, tiêu hóa kém

Chuẩn bị nguyên liệu: 40g ý dĩ, 40g hoài sơn, 40g bạch biển đậu, 30g liên nhục, 30g sơn tra, 30g sử quân tử, 16g thần khúc, 200g đương quy và 100g gạo nếp.

Cho tất cả nguyên liệu đem sao vàng, tán thành bột rồi.

Mỗi lần dùng khoảng 15g sắc với nước rồi uống khi còn ấm.

• Điều trị đau răng, sâu răng

Chuẩn bị nguyên liệu: ý dĩ, cát cánh

Nghiền nát nguyên liệu thành bột nhuyễn rồi nhét vào chỗ răng bị đau.

• Bồi bổ cơ thể

Chuẩn bị: 10g ý dĩ, 4g mạch môn, 5g tang bạch bì, 4g thiên môn và 4g bách bộ.

Dùng tất cả nguyên liệu nấu chung với 1000ml nước cho đến khi còn 300ml thì tắt bếp.

Chia ra uống 3 lần trong ngày sau khi ăn tầm 20 phút.

• Điều trị tiểu buốt

Dùng 20g ý dĩ sắc với 2 chén nước cho đến khi còn 1 chén nước. Có thể cho thêm 16g cam thảo cho dễ uống.

• Điều trị phong tê thấp

Chuẩn bị nguyên liệu: 40g ý dĩ và 20g phổ thục linh

Đem tất cả nguyên liệu nấu với 800ml nước cho đến khi còn 400ml thì tắt bếp.

Chia ra uống trong ngày, sau bữa ăn tầm 15 phút.

• Điều trị vàng da

Dùng 40g rễ ý dĩ sắc nước uống hàng ngày

• Điều trị khí hư

Chuẩn bị: 30g rễ ý dĩ, 12g hồng táo

Dùng nguyên liệu sắc với nước rồi chia ra uống 2 lần trong ngày

• Điều hòa kinh nguyệt

Dùng 12g rễ ý dĩ khô sắc với nước uống trước khi có kinh khoảng 3 đến 5 ngày liên tục.

• Giúp tăng tiết sữa

Dùng khoảng 30g ý dĩ đã sao vàng nấu móng giò với lá sung và gạo nếp thành cháo để dùng hàng ngày.

• Điều trị rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy ở trẻ em

Dùng 12g ý dĩ và 10g hoài sơn sao lên rồi tán bột.

Mỗi lần dùng khoảng 6g hỗn hợp hòa với cơm để cho bé dùng.

• Điều trị tàn nhang, dưỡng da

Trộn 1 thìa bột ý dĩ với 2 thìa mật ong

Đắp hỗn hợp lên da khoảng 15 phút rồi rửa mặt lại thật sạch.

Áp dụng 2-3 lần mỗi tuần sẽ thấy da có cải thiện trong thời gian ngắn

• Giúp giảm béo

Chuẩn bị: 10g hạt ý dĩ, 10g lá sen khô và 10g táo mèo

Dùng nguyên liệu nấu với 1 lít nước trong khoảng 15 phút cho các tinh chất tan ra trong nước và uống hết trong ngày.

Dùng liên tục trong 1 tháng sẽ thấy tác dụng.

Nơi mua bán vị thuốc Ý DĨ đạt chất lượng ở đâu?

Trước thực trạng thuốc đông dược kém chất lượng, nguồn gốc không rõ ràng,… xuất hiện tràn lan trên thị trường, làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân. Việc lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc đông dược là rất quan trọng và cần thiết. Vậy khách hàng có thể mua vị thuốc Ý DĨ ở đâu?

Ý DĨ là vị thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Hiện tại hầu hết các cửa hàng thuốc đông dược, phòng khám đông y, phòng chẩn trị YHCT… đều có bán vị thuốc này. Tuy nhiên người mua nên chọn những địa chỉ có uy tín, đảm bảo chất lượng, có giấy phép hoạt động để mua được vị thuốc đạt chất lượng.

Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng những loại dược liệu đúng, chất lượng tốt, phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang  không chỉ là đia chỉ khám chữa bệnh tin cậy, uy tín chất lượng mà còn cung cấp cho khách hàng những vị thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) đúng, chuẩn, đạt chất lượng cao. Các vị thuốc có trong tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam đều được nghành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng tiêu chuẩn.

Vị thuốc Ý DĨ được bán tại Phòng khám là thuốc đã được bào chế theo Tiêu chuẩn.

Giá bán vị thuốc Ý DĨ tại Phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang : 150.000vnd/kg

Tùy theo thời điểm giá bán có thể thay đổi.

+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám: 2/76 Trung Văn Nam Từ Liêm Hà Nội