Tử uyển

Tên gọi

• Tên khác: Thanh uyển, Dạ ngưu bàng
• Tên khoa học: Aster tataricus
• Họ: Cúc (danh pháp khoa học: Asteraceae)

Cây Tử uyển

Mô tả cây thuốc

Tử uyển là loại cỏ thảo sống lâu năm, cao khoảng 1 – 1,5m. Thân và rễ ngắn, mang nhiều rễ con. Thân mọc thẳng đứng, trên có nhiều cành, có nhiều lông ngắn, phía gốc có lá mọc vòng. Khi cây ra hoa thì những lá này héo đi. Lá hình mác, đầu tù, phía cuống hẹp lại, cuống dài có dìa, mép có răng cưa, 2 mặt lá đều mang lông. Hoa mọc xung quanh có màu tía tím nhạt, ở giữa có màu vàng. Quả khô, hơi dẹt có lông trắng.

Phân bố

Cây tử uyển được trồng rải rác các tỉnh nước ta.

Thu hái, sơ chế

Thu hái những cây đã trưởng thành, thời điểm tốt nhất để thu hoạch là vào mùa thu hoặc mùa xuân hằng năm. Thời điểm ấy cho năng suất cao, chất lượng tốt.

Bộ phận dùng

Rễ và thân rễ của cây tử uyển.

Vị thuốc Tử uyển

Mô tả vị thuốc

Dược liệu là thân rễ và rễ. Thân rễ là những khối lớn, nhỏ không đều, đỉnh có vết tích của thân và lá. Chất hơi cứng. Các thân rễ mang nhiều rễ nhỏ, dài 3 cm đến 15 cm, đường kính 0,1 cm đến 0,3 cm, thường tết lại thành bím. Mặt ngoài màu đỏ hơi tía hoặc màu đỏ hơi xám, có vân nhăn dọc. Chất rễ tương đổi dai, mềm. Mùi thơm nhẹ, vị ngọt, hơi đắng.

Bào chế

Người ta thường đào rễ về rửa sạch đất cát, phơi hoặc sấy khô, rồi bào chế dưới các dạng sau:

• Phiến: Rễ rửa sạch để ráo nước, thái phiến dài 3 – 5cm, dày 1 – 3mm, phơi hoặc sấy khô.
• Sao: Tử uyển phiến sao nhỏ lửa đến màu vàng đậm hoặc hơi cháy.
• Sao cám (Tử uyển phiến 10kg, cám gạo 3 kg): đun chảo cho nóng, cho cám vào đảo đều tới khi bốc khói rồi cho Tử uyển phiến vào. Đảo đều cho có màu vàng, mùi thơm, rây bỏ cám.
• Chích mật ong (Tử uyển phiến 10kg, mật ong 2kg): đun mật ong trộn đều với Tử uyển phiến, ủ 30 phút cho ngấm đều. Dùng lửa nhỏ sao đến khi có màu vàng. Cũng có thể đem mật hòa loãng, đun sôi rồi cho Tử uyển phiến vào đảo đều, sao đến khi có màu vàng, sờ không dính tay là được.
• Chưng: lấy Tử uyển phiến cho vào thùng gỗ chưng cách thủy 30 phút tới 1 giờ, lấy ra phơi khô.

Bảo quản

Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc.

Thành phần hóa học

Astersaponin, quercetin, epifriedelinol, friedelin, shionone, anethole, lachnophyllol, lachnophyllol acetate, aleic acid, aromatic acid.

Tác dụng dược lý

• Long đờm, chống ho: Thí nghiệm trên thỏ gây mê, theo dõi sự phân tiết Phenolsulfonphthalein ở đường hô hấp, nước sắc Tử uyển có tác dụng lợi đờm rõ rệt và kéo dài 4 giờ. Trên chuột cống trắng, dạng chiết của Tử uyển dùng bằng đường uống cũng có tác dụng tăng cường sự phân tiết của khí phế quản.
• Kháng khuẩn: Thí nghiệm trên ống kính, Tử uyển có tác dụng ức chế các chủng Escherichia coli, Shigella dysenteriae, Salmonella typhi, Salmonella paratyphi, Bacillus pyocyaneus và Vibrio cholerae.
• Khả năng chống ung thư: Các thành phần chiết được từ Tử uyển như astin A, astin B với liều 0.5mg/kg và astin C với liều 5mg/kg có tác dụng ức chế rõ rệt với tế bào sarcom 180 trên chuột nhắt trắng. Chất epifriedelanol đối với u báng Erhlich có tác dụng ức chế nhất định.

Tử uyển chữa bệnh

Tính vị, quy kinh

Tính vị: vị đắng, ngọt, tính ôn

Quy kinh: quy vào kinh Phế.

Tác dụng

Tuyên phế, hóa đàm, chi khái.

Chủ trị

Ho và suyễn mới hoặc lâu ngày kèm nhiều đàm, hư hao.

Cách dùng – liều lượng

Dùng 5-10 g/ngày, dùng phối hợp với các vị thuốc khác.

Kiêng kị

• Ho khan do âm hư hỏa vượng: không dùng.
• Ho ra máu: không dùng.
• Ho do thực nhiệt: không dùng.

Bài thuốc

• Chữa ho có đờm, ho khò khè, hen, suyễn, ho do phế nhiệt:

Bài thuốc 1: Dùng Tử uyển, Bách bộ mỗi vị 12 g; Cát cánh, Kinh giới, Mạch môn mỗi vị 8 g cùng với Trần bì và Cam thảo dây mỗi vị 6 g. Đem tất cả các nguyên liệu trên thái thành từng đoạn nhỏ rồi đem phơi khô. Sắc một thang thuốc trên cùng với 4 chén nước, sắc cô đặc còn 1 chén nước để dùng. Chia chén thuốc trên thành hai phần nhỏ để sử dụng trong ngày.

Bài thuốc 2: Dùng Tử uyển, Ô mai, Bách bộ, Tiền hồ, Bạch tiền mỗi vị 12 g; Khổ hạnh nhân và Tỳ bà diệp mỗi vị 8 g cùng với 4 g Thanh đại. Đem thang thuốc trên sắc lấy nước dùng.

• Chữa ho lâu ngày, viêm phế quản mạn tính

Dùng tử uyển 10g, khoản đông hoa 10g, thổ bối mẫu 10g, hạnh nhân 10g, cát cánh 10g, cam thảo 3g, sắc uống ngày 1 thang.

• Chữa lao phổi

Dùng tử uyển 12g, bạch truật 12g, đảng sâm 12g, cỏ nhọ nồi 12g, thổ phục linh 8g, bách hợp 8g, cam thảo 6g, ngũ vị tử 6g, thổ bối mẫu 6g, sắc uống ngày 1 thang.

• Chữa trẻ em ho không ra tiếng

Tử uyển và Hạnh nhân, 2 vị bằng nhau, tán nhỏ trộn với mật chế thành viên bằng hạt ngô. Ngày uống 3 – 4 viên, chia làm nhiều lần.

• Chữa kinh nguyệt không đều, đau bụng nhiều

Dùng Tử uyển, Hồng hoa, Nga truật, Quế chi (bỏ vỏ thô), Hương phụ (sao giấm). Các vị lượng bằng nhau, phơi khô, tán nhỏ, rây bột. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 8g với ít rượu.

• Chữa hen phế quản, ho do phong hàn:

Dùng Tử uyển, Đại táo, Tế tân, Khoản đông hoa mỗi vị 12 g, Ngũ vị tử và Ma hoàng mỗi vị 10 g; 8 g Bán hạ chế, 6 g Xạ can cùng với 4 g sinh khương. Đem tất cả các vị thuốc trên sắc lấy nước để uống.

Nơi mua bán vị thuốc TỬ UYỂN đạt chất lượng ở đâu?

Trước thực trạng thuốc đông dược kém chất lượng, nguồn gốc không rõ ràng,… xuất hiện tràn lan trên thị trường, làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân. Việc lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc đông dược là rất quan trọng và cần thiết. Vậy khách hàng có thể mua vị thuốc TỬ UYỂN ở đâu?

TỬ UYỂN là vị thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Hiện tại hầu hết các cửa hàng thuốc đông dược, phòng khám đông y, phòng chẩn trị YHCT… đều có bán vị thuốc này. Tuy nhiên người mua nên chọn những địa chỉ có uy tín, đảm bảo chất lượng, có giấy phép hoạt động để mua được vị thuốc đạt chất lượng.

Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng những loại dược liệu đúng, chất lượng tốt, phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang  không chỉ là đia chỉ khám chữa bệnh tin cậy, uy tín chất lượng mà còn cung cấp cho khách hàng những vị thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) đúng, chuẩn, đạt chất lượng cao. Các vị thuốc có trong tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam đều được nghành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng tiêu chuẩn.

Vị thuốc TỬ UYỂN được bán tại Phòng khám là thuốc đã được bào chế theo Tiêu chuẩn.

Giá bán vị thuốc TỬ UYỂN tại Phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang : Gọi 0344198966 để biết chi tiết

Tùy theo thời điểm giá bán có thể thay đổi.

+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám: 2/76 Trung Văn Nam Từ Liêm Hà Nội