Tứ nghịch thang

Nguồn gốc bài thuốc Tứ nghịch thang

Tác giả: Trương Trọng Cảnh

Xuất xứ:  Thương hàn luận

Bài thuốc Tứ nghịch thang nguyên bản

Thành phần

Thục Phụ tử 10 – 20g

Chích thảo 4 – 8g

Can khương 8 – 12g

• Cách dùng: sắc nước uống.

Công dụng

Hồi dương cứu nghịch.

Chủ trị

Trị bệnh Thiếu âm chân tay quyết lạnh, sợ rét, nằm co, tiêu ra nước trong và thiếu ăn, miệng không khát, mạch Trầm. Bệnh Thái dương phát hãn nhầm sinh ra vong dương, nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, chân tay giá lạnh

Phân tích bài thuốc

Thục phụ tử tính vị rất cay, rất nhiệt, ôn phát dương khí, khu tán hàn tà, là chủ dược; phối hợp với Can khương ôn trung tán hàn, thì sức thuốc càng mạnh, giúp thêm có Chích thảo để điều hoà trung tiêu ích khí, có tác dụng bổ chính khí, yên trung tiêu, làm giảm bớt tính cay nóng của Khương, Phụ

Gia giảm

• Trường hợp chân tay quyết lạnh do chứng tiêu chảy nặng do mất nước âm dịch suy vong nên dùng bài thuốc gia thêm Nhân sâm gọi là bài “Tứ Nghịch Nhân Sâm Thang” để hồi dương cứu âm.
• Trường hợp bệnh Thiếu âm tả lî chân tay quyết lạnh, mạch vi khó bắt, dùng bài Tứ nghịch thang bội Can khương gọi là bài “Thông Mạch Tứ Nghịch Thang” ( Thương hàn luận) để ôn lý, thông dương mạnh hơn.
• Trường hợp bệnh thiếu âm hạ lợi, chân tay quyết nghịch, mặt đỏ, mạch vi là chứng âm hàn thịnh ở dưới, bức hư xông lên có thể dùng Tứ nghịch thang gia Thông bạch bỏ Cam thảo gọi là bài “Bạch Thông Thang” ( Thông hàn luận ) để thông dương phục mạch.
• Trường hợp hạ lợi không cầm, mặt đỏ, nôn khan, bứt rứt chân tay, quyết nghịch, mạch không bắt được dùng Bạch thông thang gia thêm nước tiểu người, nước mật heo gọi là bài “Bạch Thông Gia Chư Đảm Thang” ( Thương hàn luận).

Ứng dụng Tứ nghịch thang thực tế

Tác dụng trong lâm sàng

Bài thuốc trị các chứng bệnh ở Thiếu âm dương khí suy kiệt âm hàn nội thịnh sinh ra chân tay quyết lạnh, nằm co sợ lạnh, tinh thần mỏi mệt thích nằm hoặc đại tiện lỏng nước trong, bụng đau lạnh, miệng nhạt không khát, lưỡi tái rêu trắng, mạch trầm vi khó bắt hoặc do chứng dùng thuốc phát hãn quá mạnh gây nên chứng vong dương, bệnh tùy nặng nhẹ mà sử dụng bài thuốc có gia giảm.

Tham khảo

• Vương Tấn Tam nói: Tứ nghịch là tay chân buốt lạnh, nhân chứng mà đặt tên bài thuốc. Phàm chứng tam âm nhất dương (Thái âm, Quyết âm, Thiếu ầm và Thái dương) có quyết lạnh đều dùng đến nó. Cho nên bệnh thiếu âm dùng để cứu khi nguyên dương của thận, bệnh thái âm dùng để ôn tạng hàn, bệnh quyết âm đột nhiên quyết lạnh, muốn giữ dương sắp thoát, không dùng nó không cứu được. Đến như bệnh Thái dương phát hãn nhầm, vong dương cũng dùng nó là vì thái, thiếu là chủ của thuỷ hoả, nếu không được giao thông khí trung thổ thì không thể hồi phục chân dương, cho nên dùng Sinh phụ tử, Sinh can khương thấu đạt cả trên dưới, trục xuất âm tà, vãn hồi dương khí, giao tiếp 12 kinh, lại dùng Chích cam thảo để giám chế vì vong dương chưa đến mức mồ hôi phát ra nhiều thì biết là dương chưa chắc thoát hết, cho nên có thể hoãn thuốc ở lại trung tiêu, là phép hay để triệu hồi dương khí ở ngoài về (Cổ phương tuyển chú).
• Thiên ‘Chí chân yếu đại luận’ (Tố vấn 70) viết: ‘Hàn tà xâm nhập vào bên trong thì dùng thuốc có vị cam, nhiệt để trị’. Đây là ý nghĩa căn bản để lập phương ‘Tứ nghịch thang’. Bài này là bài thuốc chủ yếu trong phép hồi dương cứu nghịch, Sách ‘Thương hàn luận dùng trị chứng âm hàn thịnh ở trong, chân dương suy yếu. Tử nghịch tức là chỉ vào dương khí suy kém, chân tay giá lạnh. Chân tay là gốc của các khí dương, dương khí không đủ, âm hồn lấn vào, thì dương khí không phân bố ra được cho nên chân tay giá lạnh. Lúc đó nếu không phải là vị thuốc thuần dương thì không đủ để phá được âm hản, mà làm phấn chấn dương khí, cho nên Khương, Phụ là vị thuốc bát buộc phải dùng đến.

Lưu ý khi sử dụng

• Khi dùng cần phải chọn lựa loại thuốc tốt bài thuốc mới có hiệu quả
• Trong bài có vị Phụ tử là một loại thuốc cực độc (Thuốc độc bảng A), cần phải dùng loại đã được bào bào chế kỹ càng, đúng cách để loại trừ độc tính
• Phụ tử phản với các vị Bối mẫu, Bạch cập, Liễm, Bán hạ và Qua lâu khi dùng chung sẽ phát sinh phản ứng nguy hiểm, không dùng chung
• Phụ tử là vị thuốc rất nóng có thai không dùng
• Trong bài có vị Nhân sâm phản với vị Lê lô nếu dùng chung sẽ phát sinh chất độc nguy hiểm chết người- Tuyệt đối không được dùng chung với Lê lô
• Cam thảo phản với vị Hải tảo, Hồng đại kích, Cam toại và Nguyên hoa, gặp nhau sẽ sinh phản ứng nguy hiểm, trừ trường hợp đặc biệt phải xem xét thật kỹ mới dùng
• Vị thuốc Can khương rất nóng nên kỵ thai, có thai dùng thận trọng
• Thảo ô là một vị thuốc rất độc (Thuốc độc bảng A), cần phải dùng loại đã được bào bào chế kỹ càng, đúng cách để loại trừ độc tính mới uống được. có thai không dùng
• Thảo ô phản lại các vị bối mẫu, Bạch cập, bạch liễm, Bán hạ, Qua lâu – không được dùng chung

Tham khảo mua bán bài thuốc

(Chương trình dành riêng cho đồng nghiệp giúp mua được bài thuốc đủ vị và chất lượng tốt)

Bài thuốc Tứ Nghịch Thang gồm các vị thuốc là thuốc đã được bào chế theo Tiêu chuẩn, và được ngành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng theo chuẩn Dược điển Việt Nam.

Giá bán Bài thuốc Tứ Nghịch Thang (Tiêu chuẩn dược điển Việt Nam) tại Phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang:gọi 0344.198.966 để báo giá.

Tùy theo thời điểm, giá bán có thể thay đổi.

Cách thức mua:

+Trước khi mua khách hàng nhất thiết phải có sự tư vấn của của các bác sỹ hoặc lương y, hoặc gọi 0344.198.966 để được chúng tôi khám bệnh trước khi dùng thuốc.

+Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám: số 2 ngõ 76 Trung Văn, Nam Từ Liêm, Hà Nội.

+Mua trực tuyến: Thuốc được chuyển qua đường bưu điện, khi nhận được thuốc khách hàng mới phải thanh toán ( gọi 0344.198.966 – Hỗ trợ phí vận chuyển khi mua từ 1,5 triệu vnđ trở lên).

+Tuỳ theo nhu cầu của khách hàng, Chúng tôi có thể bào chế bài thuốc này thành thuốc sắc sẵn vô trùng, thuốc hoàn tán, thuốc cô đặc…