Vị thuốc

Thạch hộc

Posted on by An Chánh Kiện Khang

Tên gọi

  • Tên khác: Kẹp thảo, Kim thoa hoàng thảo, Hoàng thảo dẹt, Hoàng thảo cẳng gà, Huỳnh thảo, tên Thái là Co vàng sào, những người chơi lan thường gọi dược liệu là Phi điệp kép và Lan Phi Điệp
  • Tên khoa học: Herba Dendrobii

Cây Thạch hộc

Mô tả cây thuốc

Thạch hộc là loại cây sống phụ sinh trên thân cây gỗ hoặc những vách đá. Chúng thường mọc thành cụm. Cây trưởng thành cao khoảng 30 – 50cm.

Thân cây hơi dẹt, có những rãnh dài dọc thân, phần thân dưới mỏng nhỏ hơn phần trên. Trên thân có những đốt dài khoảng 2,5 – 3cm, có vân dọc. Thạch hộc có nhiều loại, tùy loại mà thân có màu khác nhau. Như Thạch hộc tía thân có màu tím, Kim thạch hộc thân màu vàng, một số loại Thạch hộc khác thân thường có màu xanh…

Lá dài khoảng 12cm, rộng khoảng 2 – 3cm, có hình thuôn dài, mọc so le tạo thành 2 dãy đều 2 bên thân. Trên mặt lá có 5 gân dọc và hầu như không có cuống. Đầu lá hơi cuộn lại thành hình cái móng.

Hoa có 2 – 4 cánh hình bầu dục, hoặc nhọn cuộn thành phễu, mọc ở kẽ lá. Thường hoa có màu sắc đa dạng tùy loại Thạch hộc, nhưng trong họng hoa sẽ xuất hiện các chấm màu tím. Loại hoa này không mọc riêng lẻ mà sẽ mọc thành chùm trên các cuống dài.

Quả nang hình hơi thoi, sẽ tự nở ra khi khô. Trong quả có rất nhiều hạt nhỏ như bụi phấn.

Mùa hoa vào khoảng tháng 2 – 4, mùa quả từ tháng 4 đến tháng 6.

Cây thạch hộc có nhiều loại

Thu hái, sơ chế

Thu hái vào giữa mùa hè.

Bộ phận dùng

Thân và cành của cây Thạch hộc.

Vị thuốc Thạch hộc

Bào chế

Sau khi thu hái, dùng dao cắt bỏ phần rễ và lá của dược liệu. Mang dược liệu rửa sạch, loại bỏ tạp chất, sau đó mang vị thuốc ngâm nước ủ cho mềm. Dùng dao hoặc tay bóc bỏ lớp màng mỏng bên ngoài dược liệu rồi mang sấy khô hoặc phơi khô. Khi sử dụng, đồ chín dược liệu, tẩm rượu và thái nhỏ.

Bảo quản

Để dược liệu tại những nơi thoáng gió, tránh ẩm móc.

Thành phần hóa học

  • Trong Thạch hộc chứa polysaccharide, alkaloid, các acid amin, nhiều chất khoáng kali, canxi, magie, mangan, đồng, titan và nhiều nguyên tố vi lượng.
  • Ngoài ra, trong thân cây Thạch hộc tía còn có những hợp chất đặc thù như phenanthryn, bibenzyl , keton, ester và các chất nhầy, hợp chất amidon.
  • Thân Thạch hộc có dầu bay hơi, trong đó có chất manool của hợp chất ditecpen chiếm hơn 50%.

Tác dụng dược lý

  • Dược liệu Thạch hộc có tác dụng giảm đau nhẹ, hạ nhiệt (trích yếu văn kiện nghiên cứu Trung dược, nhà xuất bản Khoa học 1965, trang 129).
  • Trong thí nghiệm với súc vật, nước sắc dược liệu có tác dụng trợ tiêu hóa, làm tăng tiết dịch vị, thông tiện, làm tăng nhu động ruột. Tuy nhiên khi sử dụng dược liệu với liều cao sẽ mang tác dụng ngược lại. Đồng thời tác động và làm tê liệt cơ ruột. Khi sử dụng Thạch hộc với nồng độ thấp, dược liệu có tác dụng hưng phấn tá tràng trong thí nghiệm với thỏ. Đối với nồng độ cao, dược liệu sẽ có tác dụng ức chế.
  • Dược liệu có tác dụng làm tăng lượng đường huyết ở mức độ trung bình trong thí nghiệm với súc vật. Lượng cao Thạch hộc có khả năng ức chế tim, hạ huyết áp và ức chế hô hấp.

Thạch hộc chữa bệnh

Tính vị, quy kinh

Vị ngọt, tính hơi hàn. Quy vào kinh phế và thận

Tác dụng

Bổ âm và thanh nhiệt tăng sinh dịch cơ thể, bổ vị.

Chủ trị

  • Chữa hư lao, bồi bổ cho những người gầy còm ốm yếu do nóng quá, ho khan, nóng sốt.
  • Ích tinh, chữa di tinh, mộng tinh.
  • Chữa viêm bàng quang, nhiễm trùng đường tiết niệu.
  • Chữa viêm nha chu, chữa đau răng do nhiệt bốc.
  • Điều trị suy nhược thần kinh, đau đầu, chóng mặt, ù tai, hoa mắt, khó ngủ.
  • Chữa viêm dạ dày do bị nhiệt.
  • Điều trị nóng trong người, nhức trong xương, khô khát.

Cách dùng – liều lượng

Dùng 6 – 15 gram/ngày. Có thể dùng tươi, sấy khô, phơi khô tán thành bột, sắc thành nước uống, làm hoàn hoặc nấu thành cao.

Kiêng kị và lưu ý

  • Trước khi sử dụng phối hợp cùng với những dược liệu khác ở dạng thuốc sắc, vị thuốc Thạch hộc cần được nấu chín.
  • Những người mới bị bệnh do sốt gây ra không nên sử dụng dược liệu.

Bài thuốc

  • Bài thuốc từ Thạch hộc điều trị suy nhược thần kinh, đau đầu, chóng mặt, ù tai, hoa mắt, khó ngủ

Dùng 12g Thạch hộc, 12g Mạch môn, 12g Kỷ tử, 12g Sa sâm, 12g Hạ khô thảo, 12g Mẫu lệ, 12g Câu đằng, 8g Cúc hoa, 8g Trạch tả, 8g Địa cốt bì, 8g Táo nhân. Mang tất cả vị thuốc rửa sạch, phơi khô và tán nhỏ. Cho dược liệu vào nồi cùng với 400ml nước lọc. Thực hiện sắc thuốc còn 100ml. Để nguội bớt, chắc lấy phần nước và chia thành 2 lần uống trong ngày. Sử dụng 1 thang/ngày.

  • Bài thuốc từ Thạch hộc điều trị lao lực, sốt nóng, ho

Dùng 40g Thạch hộc, 40g Khiếm thực, 30g Hoài sơn, 30g Thục địa, 20g Tỳ giải, 20g Tang thầm. Mang thục địa rửa sạch, cho vào nồi và thực hiện chưng cách thủy đến mềm sau đó giã nhuyễn. Những vị thuốc còn lại mang đi thái nhỏ, sấy khô, cho vào chảo sao vàng, tán các vị thuốc thành bột mịn. Mang thuốc bột trộn với mật ong và thục địa với liều lượng vừa đủ. Làm thành viên, mỗi viên chứa 12 gram thuốc. Uống 1 viên/lần x 2 lần/ngày cùng với nước sôi để nguội. Đối với trẻ em từ 3 – 6 tuổi uống ¼ viên/lần. Đối với trẻ em từ 7 – 10 tuổi uống ½ viên/lần. Đối với trẻ em từ 11 – 15 tuổi uống ¾ viên/lần.

  • Bài thuốc từ Thạch hộc điều trị di, mộng tinh

Dùng 12g Thạch hộc, 12g Kim anh, 12g Mạch môn, 12g Sa sâm, 12g Liên nhục, 12g Khiếm thực, 8g Quy bản. Sau khi rửa sạch, cho tất cả vị thuốc vào nồi và sắc cùng với 1 lít nước lọc. Sau khi lượng nước thuốc trong nồi chỉ còn lại một nửa, tắt bếp, chắt lấy phần nước thuốc. Chia thuốc thành 2 – 3 lần uống trong ngày. Sử dụng 1 thang/ngày.

  • Bài thuốc từ Thạch hộc điều trị viêm bàng quang mạn tính

Dùng 12g Thạch hộc, 12g Sa sâm, 12g Ngưu tất, 12g Thục địa, 12g Vỏ núc nác, 20g Kim ngân hoa, 16g Mã đề, 16g Tỳ giải. Rửa sạch tất cả vị thuốc, cho thuốc vào nồi cùng với 1 lít nước lọc. Thực hiện sắc thuốc cho đến khi lượng nước thuốc trong nồi chỉ còn lại 400ml, tắt bếp, chắt lấy phần nước thuốc. Chia thuốc thành 2 – 3 lần uống trong ngày. Sử dụng 1 thang/ngày.

  • Bài thuốc từ Thạch hộc điều trị nha chu viêm, làm chắc chân rang

Dùng 12g Thạch hộc, 12g Thục địa, 12g Huyền sâm, 12g Ngọc trúc, 12g Quy bản, 12g Thăng ma, 12g Kỷ tử, 16g Kim ngân hoa, 8g Bạch thược. Cho tất cả vị thuốc vào nồi sau khi đã rửa sạch. Thực hiện sắc thuốc cùng với một lượng nước lọc vừa đủ để lấy được 200ml nước thuốc đặc. Chia thuốc thành 2 phần, uống một nửa thuốc và ngậm một nửa thuốc. Sử dụng 1 thang/ngày.

  • Bài thuốc từ Thạch hộc điều trị nóng trong, thổ huyết, háokhát

Dùng 16g Thạch hộc, 16g Sinh địa, 16g Sa sâm, 16g Thục địa, 16g Đan sâm, 16g Ngưu tất, 16g Thiên môn, 3g Ngũ vị tử. Mang tất cả vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi và sắc lấy nước uống trong ngày. Hoặc dùng 4 gram dược liệu, 2 gram chè xanh. Sau khi rửa sạch, hãm cả hai vị thuốc cùng với nước sôi. Có thể uống hoặc ngậm, súc trong ngày.

  • Bài thuốc từ Thạch hộc giúp thanh nhiệt, giảm háo khát

Sử dụng đồng thời Thạch hộc cùng với thiên môn, trần bì, tì bà diệp. Mang tất cả vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi sắc lấy nước uống. Hoặc sử dụng phối hợp Thạch hộc cùng với sa sâm, đỗ trọng, câu kỷ, ngưu tất, đẳng sâm. Sắc thuốc uống để chữa đau nhức xương. Hoặc sử dụng phối hợp dược liệu cùng với mía và ngọc trúc cũng rất tốt.

Nơi mua bán vị thuốc THẠCH HỘC đạt chất lượng ở đâu?

Trước thực trạng thuốc đông dược kém chất lượng, nguồn gốc không rõ ràng,… xuất hiện tràn lan trên thị trường, làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân. Việc lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc đông dược là rất quan trọng và cần thiết. Vậy khách hàng có thể mua vị thuốc THẠCH HỘC ở đâu?

THẠCH HỘC là vị thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Hiện tại hầu hết các cửa hàng thuốc đông dược, phòng khám đông y, phòng chẩn trị YHCT… đều có bán vị thuốc này. Tuy nhiên người mua nên chọn những địa chỉ có uy tín, đảm bảo chất lượng, có giấy phép hoạt động để mua được vị thuốc đạt chất lượng.

Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng những loại dược liệu đúng, chất lượng tốt, phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang  không chỉ là đia chỉ khám chữa bệnh tin cậy, uy tín chất lượng mà còn cung cấp cho khách hàng những vị thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) đúng, chuẩn, đạt chất lượng cao. Các vị thuốc có trong tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam đều được nghành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng tiêu chuẩn.

Vị thuốc THẠCH HỘC được bán tại Phòng khám là thuốc đã được bào chế theo Tiêu chuẩn.

Giá bán vị thuốc THẠCH HỘC tại Phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang  :355.000vnd/kg

Tùy theo thời điểm giá bán có thể thay đổi.

+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám: 2/76 Trung Văn Nam Từ Liêm Hà Nội