Vị thuốc
Ngưu tất
Nội dung bài viết
Tên gọi
Tên khác: Cỏ xước, bách bội, ngưu tịch, hoài ngưu tất, xuyên ngưu tất, ngưu kinh, cỏ xước hai răng
Tên khoa học: Achyranthes bidentata Blume
Họ: Dền ( Amaranthaceae )
Cây Ngưu tất
Mô tả cây thuốc
Cây ngưu tất thuộc dạng thân thảo sống lâu năm. Thân cây mọc thẳng, có 4 cạnh được chia làm nhiều đốt. Chiều cao của cây trưởng thành dao động từ 60 đến 110cm.
Cây có nhiều cành mọc chĩa ra 2 bên, lá mọc đối hình bầu dục, có lông bao phủ trên mặt, hai bên mép hình gợn sóng. Cuống lá chỉ dài khoảng 1 – 3cm. Phiến lá hình trứng.
Ngưu tất thường ra hoa vào tháng 5 đến tháng 9. Hoa mọc ở kẽ lá, ngọn hoặc ngay đầu cành. Cây kết quả vào tháng 10 hoặc 11 hàng năm. Quả ngưu tất hình bầu dục, bóc vỏ ra thấy 1 hạt bên trong.
Thu hái, sơ chế
Khoảng thời gian tốt nhất để thu hái là mùa Thu hoặc Đông, tuỳ theo nhiệt độ thời tiết tại thời điểm, vào thời điểm này, rễ cây ngưu tất đã co lại.
Khi tiến hành lấy rễ, tránh làm hư hại bộ rễ chính của cây, vặt bỏ những rễ phụ, rễ ngưu tất có thể dài từ 12 – 50cm, rửa sạch bùn đất. Sau khi đã thu hoạch xong, buộc ngưu tất thành từng bó đem phơi khô dưới ánh nắng cho đến khi lớp vỏ ngoài đã héo và quắt lại, xông lưu huỳnh 2 lần để làm mềm, cắt phần đầu rễ và đem phơi khô
Bộ phận dùng
Rễ cây
Vị thuốc Ngưu tất
Mô tả vị thuốc
Dược liệu là rễ hình trụ tương đối thẳng, dài 20-30 cm, đường kính 0,51 cm. Ðầu trên mang vết tích của cổ rễ, đầu dưới hơi thuôn nhỏ. Mặt ngoài màu vàng đất hay nâu nhạt, có nhiều nếp nhăn dọc nhỏ và vết tích của rễ con.
Bảo quản
Để thuốc nơi mát mẻ, tránh ẩm
Thành phần hóa học
+ Rễ Ngưu tất có chứa khoảng 4.04% saponin toàn phần, acid oleanolic 0,096%. Rễ còn chứa ecdysteron và inokosteron. Hàm lượng ecdysteron khoảng 0,037%.
+ Rễ Ngưu tất chứa một saccharid là fructan mạch ngắn với mức độ trùng hợp trung bình là 8. Chất saccharid này có tác dụng cải thiện hệ miễn dịch (Yu Bias và cs, 1995)
+ Rễ còn có một peptidpolysaccharid trong đó 24,1% là peptid bao gồm glycin, serin, acid glutamic và acid aspartic. Chất peptidpolysaccharid này có tác dụng miễn dịch (Fang J. N, và cs, 1990; CZ 114: 29994k)
+ Betain có trong rễ với hàm lượng 0,93-1,029% đã được chứng minh là ổn định trong quá trình chế biến. Rễ khô còn có emodin và physcion.
Tác dụng dược lý
+ Chống viêm: Tác dụng chống viêm rõ rệt đối với giai đoạn cấp tính và mạn tính của phản ứng viêm thực nghiệm.
+ Tác dụng trên tuyến ức: Gây thu teo tuyến ức chuột cống đực non. Tác dụng gây thu teo tuyến ức là một trong những đặc tính của thuốc ức chế miễn dịch.
+ Tác dụng giảm cholesterol máu: Rễ Ngưu tất có tác dụng làm giảm cholesterol máu ở thỏ đã được gây tăng cholesterol máu bằng cách gây ức chế sự hấp thu cholesterol từ ngoài vào và ức chế sự tổng hợp cholesterol trong cơ thể thỏ;
+ Tác dụng hạ huyết áp: Gây hạ huyết áp rõ rệt trên mèo, mức độ hạ áp từ từ, thời gian tác dụng kéo dài. Có độc tính thấp.
+ Điều trị thấp khớp: Ngưu tất và một số dược liệu khác đã được áp dụng để điều trị thấp khớp với kết quả là có tác dụng chống viêm và giảm đau rõ rệt trên lâm sàng. Kết quả tốt nhất và tương đối nhanh đối với đau lưng cấp do lạnh và sang chấn. Ðối với viêm đa khớp dạng thấp, chưa có biến dạng về khớp và đối với chứng đau nhức đơn thuần, tác dụng điều trị tương đối tốt. Khi đã có biến dạng về xương, cơ, khớp, kết quả kém hơn. Thuốc không gây tác dụng phụ đáng kể.
+ Điều trị bệnh răng lợi: Điều bị bệnh viêm quanh răng, điều trị viêm cấp tính vùng niêm mạc miệng, không gây kích ứng niêm mạc, không gây viêm lợi thứ phát, không độc.
Ngưu tất chữa bệnh
Tính vị, quy kinh
Vị đắng, chua và tính ôn. Qui kinh Can và Thận.
Tác dụng
Hoạt huyết, trừ ứ bế và điều kinh. Bổ can, thận, khoẻ cơ gân, lợi tiểu, chống loạn tiểu tiện
Chủ trị
Trị đau lưng, mỏi gối, mỏi gân xương, bế kinh, kinh nguyệt không đều, tăng huyết áp
Cách dùng – liều lượng
Ngày dùng từ 8g – 12g dạng thuốc sắc
Kiêng kị
+ Phụ nữ có thai, băng huyết không dùng
+ Ngưu tất có tính hoạt, không dùng cho người di tinh, mộng tinh
Bài thuốc
+ Chữa lên sởi có viêm họng
Nguyên liệu: 20g ngưu tất và 10g cam thảo
Cách dùng thuốc: Sắc uống thay trà hàng ngày
+ Trị chảy máu dạ con
Nguyên liệu: 30g ngưu tất
Cách dùng thuốc: Sắc thuốc làm 2 lần. Lấy nước lần 1 và 2 trộn lẫn với nhau chia uống 2 lần trong ngày.
+ Chữa bí tiểu cho người cao tuổi
Nguyên liệu: Thục địa, hoài sơn, ngưu tất, xa tiền tử ( mỗi vị 12g), tạch tả, phụ tử chế, phục linh, đan bì, sơn thù ( mỗi vị 8g), nhục quế (4g).
Cách dùng thuốc: Các vị thuốc đem thái nhỏ, cho vào siêu đất sắc với 400ml nước. Sắc cặn còn 100ml thì tắt bếp. Chia thuốc làm 2 phần đều nhau uống hết trong ngày.
+ Chữa bế kinh, đau bụng kinh
Nguyên liệu: 12g ngưu tất, 8g hương phụ, 8g tạo giác thích, 16g ích mẫu, 8g đào nhân, 8g uất kim.
Cách dùng thuốc: Sắc uống mỗi ngày 1 thang sau kì kinh khoảng 1 tuần. Một thang thuốc sắc làm 2 lần. Sau đó gộp chung lại chia làm 3 phần đều nhau uống trước các bữa ăn sáng, trưa, tối. Một liệu trình dùng trong 14 ngày liên tục.
+ Trị rong kinh
Nguyên liệu: 8g phục linh, 12g ngưu tất, 8g trần bì, 12g bạch truật, 8g hương phụ, 8g bán hạ.
Cách dùng thuốc: Sắc uống 1 thang mỗi ngày. Một liều trình uống trong 2 -3 tuần liên tiếp.
+ Điều trị viêm đa khớp dạng thấp
Nguyên liệu: 12g ngưu tất, 12g đương quy, 6g tế tân, 10g tần giao, 12g phòng phong, 12g tục đoạn, 6g cam thảo, 12g ý dĩ, 12g tang ký sinh, 12g thục địa,8g xuyên khung, 12g bạch thược, 12g đảng sâm, 12g độc hoạt, 8g quế chi.
Cách dùng thuốc: Để chữa viêm đa khớp dạng thấp, sắc uống trước khi ăn mỗi ngày 1 thang. Một liệu trình uống trong 2- 3 tuần, sau đó nghỉ một tuần. Nếu bệnh chưa dứt thì xem xét uống thêm liệu trình mới.
+ Chữa chảy máu cam
Nguyên liệu: Ngưu tất, huyết sư, tiên hạc thảo tỷ lệ 1:1:1
Cách dùng thuốc: Tất cả nghiền thành bột mịn, trộn chung. Mỗi lần uống 10g x 1-3 lần/ ngày. Một liệu trình dùng thuốc là 10 ngày.
+ Chữa phong hàn tê thấp, viêm khớp, đau khớp, đau lưng, mỏi gối
Nguyên liệu: Cây ngưu tất khô (thân & lá ) 20g, 100g gạo lứt
Cách dùng thuốc: Nấu thành cháo, chia 2 – 3 lần ăn trong ngày, dùng khi còn nóng. Một liệu trình điều trị trong 10 ngày.
+ Trị đau tụ huyết bụng dưới, phù nề đầu gối, yếu gân cốt, đầu ngón chân lạnh buốt
Nguyên liệu: Ngưu tất và địa hoàng mỗi vị 250g, 1 lít rượu trắng cao độ
Cách dùng thuốc: Cho cả 2 vị vào bình thủy tinh ngâm rượu trong 7 ngày. Mỗi lần uống 20ml x 2 lần/ngày.
+ Chữa bại liệt, phong thấp, bệnh xơ vữa thành mạch
Chuẩn bị: 40 – 60g ngưu tất
Cách dùng thuốc: Nấu nước uống vài lần trong ngày
+ Chữa tụ máu, ứ máu do bị thương, nhức mỏi tay chân sau khi đi xa về
Nguyên liệu: Ngưu tất 100g, tỏi đỏ 30g, huyết giác 50g
Cách dùng thuốc: Ngâm rượu và dùng sau ít nhất 30 ngày kể từ khi ngâm. Mỗi ngày ướng 2 lần x 10 – 15ml/lần. Uống liên tục 10 ngày trở lên.
+ Chữa dính ruột sau mổ
Nguyên liệu: Ngưu tất và mộc qua mỗi vị 50g, 1/2 lít rượu trắng ngon
Cách dùng thuốc: Đem tất cả ngâm với rượu trong 1 tuần. Mỗi ngày uống 15ml vào buổi tối trước lúc lên giường ngủ.
+ Chữa đau đầu, rối loạn tiền đình, thừa cân, khó đi cầu, đêm trằn trọc khó ngủ
Nguyên liệu: Ngưu tất 30g, hạt muồng 20g
Cách dùng thuốc: Sắc lấy nước đặc, uống ngày 1 thang.
+ Chữa cholesterol máu cao
Nguyên liệu: 12g ngưu tất
Cách dùng thuốc: Thái ngưu tất thành những lát mỏng, hãm với nước nóng uống thay trà.
+ Chữa đau lưng, mỏi gối, miệng khô, phong thấp, đau rát họng, khớp tay chân co quắp
Nguyên liệu: Ngưu tất, đậu đen và sinh địa hoàng mỗi vị 95g, 1,5 lít rượu trắng
Cách dùng thuốc: Ngưu tất và sinh địa tán nhuyễn, đậu đen cho vào chảo rang chín. Trộn cả 3 nguyên liệu với nhau, đem hấp chín, sau đó lấy vải bọc lại đem ngâm rượu. Mỗi lần uống 15 – 30ml x 2 lần/ ngày trước bữa ăn.
+ Chữa tắc kinh, bế kinh
Nguyên liệu: Ngưu tất 10g, ích mẫu 10g
Cách dùng thuốc: Sắc uống. Mỗi ngày dùng 1 thang
+ Chữa tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim
Nguyên liệu: Rễ ngưu tất khô 5g, thành ngạch 10 cây
Cách dùng thuốc: Sắc thuốc với 3 bát nước, đun cho tới khi cạn còn 1 bát thì ngưng. Gạn thuốc uống trước khi ăn 30 phút. Một liệu trùng dùng liên tục trong 60 ngày, nghỉ 3 ngày rồi chuyển sang đợt tiếp theo nếu bệnh chưa dứt.
+ Trị quai bị
Nguyên liệu: Cây ngưu tất tươi
Cách dùng thuốc: Giã ngưu tất lấy nước uống và súc miệng. Phần bã giữ lại đắp vào khu vực bị sưng do quai bị.
+ Chữa viêm mũi dị ứng gây sổ mũi
Nguyên liệu: Rễ cỏ xước, lá diễn và đơn buốt mỗi vị 30g
Cách dùng thuốc: Sắc thuốc với 400ml nước đến khi cạn còn 1/4. Gạn uống khi còn ấm. Dùng liên tục 10 ngày liền.
+ Hạ sốt
Nguyên liệu: 30g ngưu tất, 30g đơn buốt
Cách dùng thuốc: Sắc lấy nước đặc chia 2 -3 lần uống. Mỗi ngày 1 thang.
+ Chữa viêm nhiễm ở gan, thận, bàng quang
Nguyên liệu: Sinh địa, mã đề, rễ cỏ tranh, ngưu tất, cỏ tháp bút, mộc thông mỗi vị 15g.
Cách dùng thuốc: Tất cả các vị thuốc đem sắc lấy nước pha chung với 15g bột hoạt thạch, chia uống 3 lần trong ngày.
+ Chữa bệnh thấp khớp trong giai đoạn đang sưng
Nguyên liệu: Ngưu tất 40g, thổ phục linh và cỏ mực mỗi loại 20g, ngải cứu và ké đầu ngựa mỗi loại 12g, hy thiêm 30g.
Cách dùng thuốc: Sắc các vị thuốc trên lấy nước đặc uống mỗi ngày 1 thang.
+ Chữa rối loạn kinh nguyệt, huyết hư
Nguyên liệu: Rễ ngưu tất 20g, nghệ xanh, ích mẫu và cỏ cú mỗi vị 16g, rễ gai 30g.
Cách dùng thuốc: Mỗi ngày sắc 1 thang, số thuốc thu được chia 3 lần uống. Dùng trong 10 ngày liền. Phụ nữ có thai tuyệt đối không được dùng.
+ Chữa viêm cầu thận, vàng da, viêm gan do virus, nhiễm trùng bàng quang, tiểu ra máu
Nguyên liệu: Rễ ngưu tất, lá móng tay, rễ cỏ tranh, mộc thông, mã đề, huyết dụ, hồng sâm tất cả đều 15g.
Cách dùng thuốc: Các vị trên hợp thành 1 thang, sắc uống 3 lần trong ngày.
+ Điều trị suy thận, phù thũng
Nguyên liệu: Rễ ngưu tất, cỏ mực, cây mã đề, cúc bách nhật mỗi vị 30g
Cách dùng thuốc: Sắc uống mỗi ngày 1 thang trong 7 – 10 ngày.
+ Chữa xuất huyết cơ năng tử cung
Nguyên liệu: 30 – 45g ngưu tất
Cách dùng thuốc: Sắc uống hàng ngày. Dùng thuốc trong 2 – 4 ngày liên tiếp
Nơi mua bán vị thuốc NGƯU TẤT đạt chất lượng ở đâu?
Trước thực trạng thuốc đông dược kém chất lượng, nguồn gốc không rõ ràng,… xuất hiện tràn lan trên thị trường, làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân. Việc lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc đông dược là rất quan trọng và cần thiết. Vậy khách hàng có thể mua vị thuốc NGƯU TẤT ở đâu?
NGƯU TẤT là vị thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Hiện tại hầu hết các cửa hàng thuốc đông dược, phòng khám đông y, phòng chẩn trị YHCT… đều có bán vị thuốc này. Tuy nhiên người mua nên chọn những địa chỉ có uy tín, đảm bảo chất lượng, có giấy phép hoạt động để mua được vị thuốc đạt chất lượng.
Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng những loại dược liệu đúng, chất lượng tốt, phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang không chỉ là đia chỉ khám chữa bệnh tin cậy, uy tín chất lượng mà còn cung cấp cho khách hàng những vị thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) đúng, chuẩn, đạt chất lượng cao. Các vị thuốc có trong tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam đều được nghành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng tiêu chuẩn.
Vị thuốc NGƯU TẤT được bán tại Phòng khám là thuốc đã được bào chế theo Tiêu chuẩn.
Giá bán vị thuốc NGƯU TẤT tại Phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang:210.000vnd/1kg
Tùy theo tHời điểm giá bán có thể thay đổi.
+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám: 2/76 Trung Văn Nam Từ Liêm Hà Nội
+ Mua trực tuyến: Thuốc được chuyển qua đường bưu điện. Khi nhận được thuốc khách hàng thanh toán tiền COD.
