Đại cương
Định nghĩa về lang ben
Lang ben là bệnh nhiễm nấm ngoài da thường gặp. Bệnh thường lan rộng trong môi trường nhiệt đới nóng ẩm và có thể dễ dàng lây từ người này qua người khác do tiếp xúc hoặc dùng chung quần áo, khăn tắm. Bệnh hầu như không nguy hiểm nhưng có thể làm bạn kém tự tin vì những mảng da sáng màu gây mất thẩm mỹ.
Dịch tễ học
Hay gặp ở lứa tuổi 15-17 (dậy thì)
Trên 50 tuổi ít bị bệnh hơn do giảm tiết bã nhờn
Nguyên nhân
Nguyên nhân trực tiếp gây bệnh lang beng là do sự phát triển quá mức của nấm men, tác động đến sắc tố da và tạo ra các vùng da giảm/ tăng sắc tố một cách bất thường. Nghiên cứu nhận thấy, nấm Malassezia furfur tiết ra chất azelaic có khả năng làm chậm tốc độ vận chuyển melanin đến tế bào thượng bì và khiến da giảm sắc tố.
Yếu tố nguy cơ
Nấm dễ phát triển ở pH 6,9-7,2 hơi kiềm, ở các vùng da kín, nếp gấp lớn kẽ hay ra mồ hôi, ẩm ướt …
Vệ sinh cá nhân kém, mặc quần áo chật, lạm dụng xà phòng… mồ hôi ra nhiều.
Thay đổi nội tiết tố (dậy thì, mang thai, sử dụng thuốc tránh thai..)
Nhiệt độ nóng ẩm 27-30-35 độ C.
Đề kháng cơ thể giảm, rối loạn nội tiết, dùng thuốc ức chế miễn dịch, dùng kháng sinh dài ngày, dùng corticoid lâu ngày
Triệu chứng lâm sang
– Vị trí: thường gặp ở ½ thân người trên (cổ, ngực bụng, lưng, cánh tay).
– Tổn thương cơ bản: Ban đầu là các chấm, vết, dát hình tròn đường kính 1-2 mm, trông giống bèo tấm, ăn khớp lỗ chân lông, thường có màu trắng, hồng (nhất khi ra mồ hôi), đôi khi có màu nâu. Các tổn thương liên kết với nhau thành các đám có hình vằn vèo, hình bản đồ giới hạn rõ, bề mặt có vảy nhỏ (vảy cám).
-Triệu chứng cơ năng: ngứa râm ran, nhất là khi nóng, ra mồ hôi…
Cận lâm sàng
Soi trực tiếp vảy da với dung dịch KOH thấy nhiều sợi nấm có xu hướng vỡ thành các mảnh que ngắn trộn lẫn với cụm bào tử hình chum nho
Soi dèn Wood cho thấy vùng da giảm sắc tố do nhiễm nấm và huỳnh quang màu xanh lá cây nhạt
Nuôi cấy: khi nuôi cấy Malassezia cần phủ trên đó lớp dầu bởi khả năng ưa dầu tự nhiên của nấm.
Biện pháp phòng ngừa
Nên mặc quần áo thoáng, tắm rửa và thay quần áo mỗi ngày nhất là vào mùa nóng
Không dùng chung các đồ dùng cá nhân như khan lau, quần áo…
Tây y điều trị bệnh Lang ben
– Thuốc chống nấm tại chỗ: Ketoconazol (1-2%) hoặc selenium sulfid (2,5%) có hiệu quả. Điều trị 2 lần/tuần trong 2 đến 4 tuần. Để thuốc trong 10-15 phút rồi rửa.
– Các thuốc khác như nhóm azol, allylamin dạng kem và dung dịch, glycol propylen, nystatin, axit salicylic.
– Điều trị thuốc kháng sinh đường toàn thân:
+ Ketoconazol 200 mg/ngày x 5-7 ngày
+ Itraconazol 100-200 mg/ngày x 5 ngày
+ Fluconazol 300 mg/tuần x 2 tuần
– Phòng tái phát:
+ Loại bỏ và hạn chế các yếu tố thuận lợi.
+ Sử dụng dầu gội ketoconazol 1 lần/tuần như xà phòng.
+ Ketoconazol 400 mg x 1 lần/tháng
+ Fluconazol 300 mg x 1 lần/tháng
+ Itraconazol 400 mg x 1 lần/tháng
– Lưu ý: các thuốc điều trị bằng đường toàn thân có thể gây nhiều tác dụng phụ, đặc biệt là cho gan, thận vì vậy cần được xét nghiệm trước khi chỉ định và trong quá trình điều trị.
Đông y điều trị bệnh Lang ben
Để điều trị, bệnh nhân có thể sử dụng các loại thuốc thoa ngoài hoặc những loại thuốc uống. Bên cạnh đó, áp dụng các cách trị lang ben tại nhà cũng là phương pháp được nhiều người áp dụng. Dưới đây là những bài thuốc dân gian chữa lang ben mà chúng tôi tổng hợp được
Dùng rau răm chữa lang ben
Rau răm trước hết được biết đến như một loại gia vị dùng trong bữa ăn hàng ngày của chúng ta. Bên cạnh đó, loại cây này còn được dùng làm thuốc chữa nhiều bệnh. Theo Đông y, rau răm có vị cay, tính ấm, mùi thơm đặc trưng dễ chịu và không độc, có tính sát trùng cao. Ngoài tác dụng chữa bí tiểu, rắn cắn, trĩ, rau răm dùng để chữa lang ben cũng đem lại hiệu quả cao. Bạn có thể lấy rau răm giã nát ngâm rượu hoặc dùng riêng xát lên vùng da bị lang ben sẽ giúp loại bỏ dễ dàng các mảng trắng.
Có thể dùng thêm một số phương pháp điều trị lang ben từ bên trong bằng cách uống thuốc.
Lấy cây ké đầu ngựa băn nhỏ rồi cho vào nồi đổ ngập nước. Bạn đun đến khi nước cạn còn 1/3 thì chắt ra lấy nước thứ nhất. Tiếp đến bạn lại đổ thêm nước vào nồi đun như lúc đầu để lấy lần nước thứ hai. Trộn hai nước này với nhau rồi chia ra uống trong ngày từ 3 – 4 lần, thêm đường vào cho dễ uống.
Cách trị lang ben tại nhà từ tỏi
Dùng tỏi chữa lang ben cũng là cách mang đến tác dụng tốt
Không chỉ có rau răm mà bài thuốc từ tỏi cũng đem đến tác dụng đáng kể trong việc khắc phục các triệu chứng bệnh lang ben. Cách thực hiện cũng rất đơn giản: Hãy lấy tỏi đem bóc bỏ, giã nhuyễn. Lưu ý là chỉ nên giã nhuyễn chứ không băm nhuyễn vì điều này có thể làm giảm tác dụng chữa trị. Sau đó, dùng phần tỏi đã chuẩn bị để đắp lên vùng da bị bệnh. Cứ giữ nguyên như vậy trong khoảng 30 phút, rồi đi rửa lại bằng nước sạch. Mỗi ngày nên thực hiện khoảng 2 – 3 ngày để mang đến hiệu quả tốt nhất. Nhưng vì tỏi có tính nóng nên khi áp dụng bài thuốc, bệnh nhân cần chú ý điều chỉnh lượng tỏi cần sử dụng để tránh làm bỏng da.
Chuối xanh trị lang ben
Để điều trị lang ben, bệnh nhân cần chọn những quả chuối tiêu còn xanh, non. Vì những loại quả này chứa nhiều nhựa, khi sử dụng sẽ đem đến tác dụng tốt hơn. Cứ mỗi lần dùng, hãy lấy một quả cắt làm đôi, sau đó chà xát nhựa lên vùng da bị bệnh. Thực hiện khoảng 2 – 3 mỗi ngày, dùng liên tục khoảng 7 ngày sẽ thấy được tác dụng của nó.
Bài thuốc từ củ riềng tươi
Không chỉ được dùng như một loại gia vị để chế biến nhiều món ăn, riềng còn được dùng để cải thiện các triệu chứng bệnh đường tiêu hóa, trị bệnh phong thấp hoặc các loại bệnh ngoài da như lang ben, hắc lào… Do đó, nếu đang bị lang ben bạn có thể tham khảo cách trị như sau: Củ riềng tươi đem gọt vỏ, rửa sạch rồi giã nát. Đem chúng chà xát lên vùng da bị lang ben khoảng 2 lần mỗi ngày. Ngoài cách sử dụng trực tiếp, bệnh nhân có thể lấy riềng ngâm với rượu, sau đó dùng rượu này để thoa bên ngoài. Kiên trì áp dụng trong khoảng 7 ngày sẽ thấy các biểu hiện bệnh lang ben thuyên giảm.
