Khổ qua

Tên gọi

• Tên khác: Mướp đắng, Hồng dương, Hồng cô nương, Cẩm lệ chi, Lương qua, Lại qua,…
• Tên khoa học: Momordica charantia L.
• Họ: Bầu bí (danh pháp khoa học: Cucurbitaceae)

Cây Khổ qua

Mô tả cây thuốc

Khổ qua là một loại dây leo, thân có góc cạnh, có lông tơ ở ngọn. Lá mọc so le, phiến lá chia 5 – 7 thùy hình trứng, mép lá có răng cưa.

Hoa mọc có nách lá, có cuống dài và có màu vàng nhạt. Quả dài 8 – 15cm, hình trứng thuôn dài, mặt ngoài sần sùi. Quả chưa chín có màu xanh và chuyển sang màu vàng hồng khi chín. Hạt dài 13 – 15mm, rộng 7 – 8mm, dẹp và có màu xanh nhạt. Khi chín, xung quanh hạt có màng đỏ bao bên ngoài tương tự như màng của hạt gấc.

Phân bố

Cây được trồng nhiều ở vùng nhiệt đới, trong đó có Việt Nam, chủ yếu được dùng để làm thực phẩm.

Thu hái, sơ chế

Quả được thu hái vào tháng 5 – 7 hằng năm. Rễ được thu hái quanh năm. Mướp đắng thường được dùng tươi hoặc phơi khô để dùng dần. Đối với hạt chỉ lấy ở những quả chín, sau đó đem phơi khô.

Bộ phận dùng

Rễ, hoa và quả của mướp đắng được thu hái để làm thuốc và làm thực phẩm. Nếu dùng làm dược liệu, chỉ chọn các quả có màu vàng lục.

Vị thuốc Khổ qua

Mô tả vị thuốc

Quả hình thoi dài 12 cm đến 18 cm, đường kính 3 cm đến  5 cm, gốc và đầu quả thuôn nhọn, mặt ngoài màu xanh có  nhiều gai tù, thịt quả dày, vị đắng, trong quả chứa nhiều  hạt dẹt dài 13 mm đến 15 mm. rộng 4 mm đến 8 mm. có  màng bao quanh hạt. Sau khi chế biến, dược liệu đã phơi hay sấy khô là những  phiến mỏng hình lưỡi liềm, hình gần tròn, thường rỗng ở  giữa, có viền màu vàng nâu bên ngoài của vỏ quả, màu  trắng hơi vàng bên trong (thịt quả), phiến dày từ 3 mm đen  5 mm, rộng từ 0,7 cm đến 1,5 cm, dài từ 5 cm đến 8 cm.  Mùi thơm nhẹ.

Bảo quản

Bảo quản dược liệu nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc, mối mọt.

Thành phần hóa học

• Trong quả Khổ qua có Charantin, b-Sitosterrol-b-D- glucoside) và 5,25-Stigmastadien-3b-D-glucoside (Trung Dược Đại Từ Điển).
• Trong quả có tinh dầu rất thơm, Glucosid, Saponin và Alcaloid Momordicin. Còn có các Vitamin B1, C, Caroten, Adenin, Betain, các enzym tiêu protein. Hạt chứa dầu và chất đắng (Từ Điển Cây Thuốc Việt Nam).
• Quả chứa Glycosit đắng là Momordicin, Vitamin B1, C, Adenin, Betain. Hạt có chất keo (Dược Liệu Việt Nam).

Tác dụng dược lý

• Thực nghiệm trên thỏ nuôi nhận thấy nước cốt từ dược liệu có tác dụng hạ đường huyết rõ rệt.
• Nghiên cứu trên động vật và con người cho thấy cơ chế hạ đường huyết của khổ qua bằng cách cải thiện khả năng dung nạp đường và hạn chế lượng đường tích tụ trong máu.
• Ngoài ra, mướp đắng còn có khả năng làm chậm tiến triển và ngăn chặn các biến chứng của bệnh đái tháo đường.
• Vitamin, khoáng chất và các hợp chất thực vật trong mướp đắng có tác dụng kích thích vị giác và tăng cường chức năng tiêu hóa.
• Vitamin C trong dược liệu có tác dụng chống các chất oxy hóa như superoxyd, 1-diphenyl-2-picrylhydrazyl,…, bảo vệ màng tế bào và nâng cao khả năng miễn dịch.
• Hạt và quả khổ qua có khả năng hoạt tính guanylate cyclase của tế bào ung thư tuyến tiền liệt.
• Các glucoside trong mướp đắng có tác dụng chống tế bào ung thư đang phát triển, ức chế vi khuẩn và một số loại virus gây nhiễm trùng.
• Tiêu trừ các gốc tự do giúp ngăn ngừa lão hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh như rối loạn lipit máu, xơ vữa động mạch, huyết áp cao và một số bệnh tim mạch khác.
• Dùng mặt nạ từ mướp đắng có tác dụng dưỡng ẩm da, kháng viêm và giảm mụn trứng cá.
• Hợp chất thực vật và chất xơ trong dược liệu có tác dụng hạn chế tích trữ chất béo và hỗ trợ quá trình thải độc của gan.

• Hàm lượng vitamin A trong mướp đắng có tác dụng cải thiện thị lực và tăng tốc độ hồi phục tổn thương.
• Cao từ lá và rễ của dược liệu có khả năng ức chế siêu vi bại liệt, virus HIV, vi khuẩn Pseudomonas, Herpes simplex I,…
• Protein trong cây có hoạt tính chống sinh sản và giảm khả năng thụ thai ở chuột đực thực nghiệm. Chó đực dùng 1.7g cao khổ qua/ ngày có thể làm tổn thương tinh hoàn và giảm khả năng sản sinh tinh trùng.
• Quả mướp đắng chín có tác dụng sinh kinh nguyệt.
• Thực nghiệm trên chuột có thai cho thấy, chuột uống nước sắc mướp đắng với liều 6ml/ kg trọng lượng bị chảy máu tử cung và chết sau đó khoảng vài giờ. Tuy nhiên tình trạng này không xảy với động vật không có thai.

Khổ qua chữa bệnh

Tính vị, quy kinh

Tính vị: Vị đắng, tính hàn.

Quy kinh: vào kinh Tâm, Can, Tỳ,Vị.

Tác dụng

Giải lao, minh mục, trừ nhiệt, giải phiền, thanh tâm, ích khí, chỉ khát, trừ độc khí đơn hỏa.

Chủ trị

Chứng phong nhiệt, hạ lỵ, tiêu khát, phiền nhiệt, viêm đường tiết niệu cấp, sỏi đường tiết niệu, đau mắt đỏ, sốt cao, bệnh tiểu đường,…

Cách dùng – liều lượng

Dùng 8-12 g/ngày. Có thể sắc uống, đốt tồn tính uống hoặc dùng ngoài hoặc chế biến thành món ăn.

Kiêng kị

Tỳ vị hư hàn, đau bụng, ỉa chảy không dùng

Bài thuốc

• Trị đau mắt

Khổ qua, cắt ra, ăn, uống thêm nước sắc Đăng Tâm

• Trị mụn nhọt

Dùng khổ qua tươi, rửa sạch, sau đó nghiền nát, đắp trực tiếp lên da và rửa sạch sau 20 phút.

• Trị phiền nhiệt, miệng khô

Khổ qua bỏ ruột, thái ra, sắc uống

• Trị rôm sảy ở trẻ nhỏ

Dùng 1 nắm lá khổ qua tươi. Rửa sạch và nấu lấy nước tắm từ 2 – 3 lần/ ngày. Thực hiện liên tục từ 2 – 3 ngày sẽ thấy tình trạng thuyên giảm rõ rệt.

• Điều trị tăng huyết áp

Dùng sinh khường băm nhỏ, muối, nước tương, dầu mè, bột nêm và hành hoa mỗi thứ một ít, khổ qua tươi 250g. Rửa sạch khổ qua, bỏ hạt và trụng nước sôi trong 3 phút. Sau đó đem thái sợi, trộn đều với các nguyên liệu còn lại và dùng trực tiếp.

• Trị đinh độc đau chịu không nổi

Dùng lá khổ qua, thái nhỏ. Mỗi lần dùng 10g, uống với rượu nhạt. Ngày 2-3 lần. Có thể dùng rễ Khổ qua nghiền nát, hòa với mật, bôi

• Điều trị xơ vữa động mạch

Khổ qua tươi 250g, dầu ăn, gừng sợi, hành hoa, muối, bột nêm với mỗi thứ vừa đủ. Khổ qua tươi móc bỏ ruột, rửa sạch, thái sợi, đổ dầu ăn vào chảo, thêm gừng sợi, hành hoa phi thơm, bỏ khổ qua sợi xào nhanh trong giây lát, nêm muối, bột nêm xào sơ thì dùng.

• Điều trị trẻ nhỏ bị kiết lỵ

Một ít mật ong và khổ qua tươi. Rửa sạch khổ qua và vắt lấy nước, trộn đều với mật ong và cho trẻ uống từ 1 – 2 lần.

• Điều trị cao mỡ máu

Khổ qua 1 quả, mật ong 20ml, sữa bò 200ml. Khổ qua bỏ hột, rửa sạch, thái lát hoặc thái nhuyễn, cùng sữa bò xay lấy nước, đổ vào ly, thêm mật ong trộn đều. Mỗi sáng và chiều chia uống 2 lần.

• Trị đinh độc sưng đau dữ dội

Dùng rượu nhạt và lá khổ qua mỗi thứ vừa đủ. Đem lá khổ qua rửa sạch và thái nhỏ. Mỗi lần dùng 10g uống cùng với rượu nhạt. Uống từ 2 – 3 lần ngày cho đến khi khỏi.

Lưu ý: Có thể dùng rễ khổ qua nghiền nát, trộn với mật ong và thoa lên nhọt để tăng tác dụng điều trị.

• Trị chứng nôn ói ở trẻ em

Dùng 6g rễ khổ qua. Đun sôi trong nồi đất, sau đó giảm nhỏ lửa, bỏ bã và lấy nước cốt dùng.

• Chữa ho và thanh nhiệt cơ thể

Dùng 20 quả đại táo và 3 quả mướp đắng. Đem mướp đắng rửa sạch và đun lấy nước, thêm táo vào và đun sôi thêm 10 – 15 phút.

Nơi mua bán vị thuốc KHỔ QUA đạt chất lượng ở đâu?

Trước thực trạng thuốc đông dược kém chất lượng, nguồn gốc không rõ ràng,… xuất hiện tràn lan trên thị trường, làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân. Việc lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc đông dược là rất quan trọng và cần thiết. Vậy khách hàng có thể mua vị thuốc KHỔ QUA ở đâu?

KHỔ QUA là vị thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Hiện tại hầu hết các cửa hàng thuốc đông dược, phòng khám đông y, phòng chẩn trị YHCT… đều có bán vị thuốc này. Tuy nhiên người mua nên chọn những địa chỉ có uy tín, đảm bảo chất lượng, có giấy phép hoạt động để mua được vị thuốc đạt chất lượng.

Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng những loại dược liệu đúng, chất lượng tốt, phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang  không chỉ là đia chỉ khám chữa bệnh tin cậy, uy tín chất lượng mà còn cung cấp cho khách hàng những vị thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) đúng, chuẩn, đạt chất lượng cao. Các vị thuốc có trong tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam đều được nghành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng tiêu chuẩn.

Vị thuốc KHỔ QUA được bán tại Phòng khám là thuốc đã được bào chế theo Tiêu chuẩn.

Giá bán vị thuốc KHỔ QUA tại Phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang : Gọi 0344198966 để biết chi tiết

Tùy theo thời điểm giá bán có thể thay đổi.

+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám: 2/76 Trung Văn Nam Từ Liêm Hà Nội