Vị thuốc
Địa du
Nội dung bài viết
Tên gọi
- Tên khác: Ngọc xị, Toan giả, Tạc Táo, Ngọc trác, Ngọc cổ, Qua thái, Vô danh ấn, Đồn du hệ, Địa du thán.
- Tên khoa học: Sanguisorba offcinalis L. (Sanguisorba offcinalis lin, Carnea Rege).
- Họ: Hồng hoa (danh pháp khoa học: Rosaceae).
Cây Địa du
Mô tả cây thuốc
Cây thảo, đa niên mọc hoang ở rừng núi, cao chừng 0,5-1m. Lá có cuống dài, búp lông chim, có từ 3-14 đôi lá chét hình trứng tròn, hoặc hình bầu dục dài, đầu tù. Mép lá có răng cưa thưa. Cụm hoa hình bông, mọc ở ngọn. Hoa màu hồng tím. Quả có lông hình cầu. Sinh ở trong bụi cây nơi sườn núi chỗ ẩm thấp.
Phân bố
- Thế giới: Trung Quốc
- Việt Nam mới di thực cây này về trồng chưa phổ biến lắm.
Thu hái, sơ chế
Thu hái vào mùa hè thu, rửa sạch phơi khô cất dùng.
Bộ phận dùng
Rễ
Vị thuốc Địa du
Mô tả vị thuốc
Rễ hình thoi hoặc hình trụ không đều, hơi cong queo hoặc vặn, mặt ngoài màu nâu tro, thô, có nếp nhăn dọc, có vân nứt ngang và vết rễ con. Chất cứng, Mặt bẻ tương đối phẳng, vỏ có nhiều sợi dạng bông, từ màu trắng vàng đến màu nâu vàng, gỗ màu vàng hoặc nâu vàng, tia gỗ xếp thành hàng xuyên tâm. Không mùi, vị hơi đắng, săn.
Bào chế
- Địa du phiến: Rửa sạch rễ Địa du, loại bỏ tạp chất, thân cây còn sót lại, ủ mềm, thái lát dày, phơi hoặc sấy khô để dùng.
- Địa du thán: Lấy địa du phiến, sao lửa to đến khi mặt ngoài có màu đen sém và bên trong có màu vàng thẫm hay màu nâu. Lấy ra để nguội.
Bảo quản
Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, để trong bao bì kín, tránh sâu mọt.
Thành phần hóa học
Trong rễ địa du chưa các thành phần hóa học: Glucoside Địa du I, II, Sanguisorbin A, B, E, Ursolic acid, arabinose, tannin.
Địa du chữa bệnh
Tính vị, quy kinh
Tính vị: Vị đắng, tính hơi hàn
Quy kinh: Can, Thận, Vị, Đại trường
Tác dụng
Lương huyết chỉ huyết, giải độc, liễm nhọt.
Chủ trị
Đại tiểu tiện ra máu, trĩ ra máu, lỵ ra máu, băng huyết, rong huyết, bỏng nước, bỏng lửa, mụn nhọt thũng độc.
Cách dùng – liều lượng
Dùng 10-15 g/ngày. Dạng thuốc sắc. Dùng sống trị băng huyết, lỵ ra máu, mạch lươn, giải độc; Dùng chín để cầm máu.
Dùng ngoài: lượng thích hợp, tán bột Địa du đắp nơi bị đau.
Kiêng kị
Không dùng Địa du cho các trường hợp bỏng diện rộng. Dạng thuốc mỡ của cây này có thể gây nhiễm độc sau khi hấp thu toàn thân.
Bài thuốc
- Trị các chứng xuất huyết
+Địa du tán: Địa du, Thuyên thảo căn đều 10g, Hoàng cầm 6g, Hoàng liên 3g, Phục linh 10g, Sơn chi 6g. Sắc uống hoặc làm thuốc tán trị đi ngoài ra máu.
+Địa du Cam thảo thang: Địa du 15g, Cam thảo 4g. Sắc nước uống trị đi ngoài ra máu.
+Bạch vân địa tán ( Địa du, Bạch cập, Vân nam, Bạch dược mỗi thứ 1g tán mịn trộn đều), mỗi lần 3g, ngày uống ( nuốt) 3 – 4 lần, đã trị 100 ca xuất huyết tiêu hóa trên, có kết quả 95 ca, không có kết quả 5 ca, tỷ lệ kết quả 95%. Những ca không kết quả có ung thư bao tử 3 ca, lóet hành tá tràng 2 ca ( Báo cáo của Hồng lâm, học báo Trung y học viện Triết giang 1985, 9 (4): 26).
- Trị nhổ răng ra máu
Địa du thán 2g, Tế tân 1g, Huyết dư than 1g, Băng phiến 0,1g chế thành chất xốp dạng keo để dùng.
- Trị lao phổi ho ra máu
Địa cam thang gia vị: Địa du sao 12g, Bạch mao căn 80g, Sanh cam thảo, Bách thảo sương đều 8g, cho nước sắc chia uống nhiều lần trong 1 ngày
- Trị kiết lỵ
+Trẻ con kiết lỵ ra máu: dùng dược liệu địa du sắc lấy nước đặc như kẹo Mạch nha uống (Trửu Hậu Phương)
+Kiết lỵ ra huyết, gầy ốm: dùng Địa du 1 cân, 3 thăng nước sắc còn 1 thăng rưỡi bỏ bã, lại sắc tiếp cô lại như kẹo Mạch nha, uống khi đói ngày 3 chén (Hải Thượng Phương).
- Trị rắn độc cắn
Lấy rễ Địa du còn tươi giã lấy nước uống, còn bã đắp nơi cắn (Trửu Hậu Phương).
- Trị trẻ con lở mặt, sưng nóng đỏ đau
Dùng Địa du 8 lượng, 1 đấu nước sắc còn 5 thăng rửa lúc còn ấm (Vệ Sinh Tổng Vi Phương).
- Trị Rong kinh
Dùng Địa du (đốt cháy) 8 chỉ, Hạn liên thảo 1 lượng. Sắc uống (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Học).
- Trị xích bạch đới hạ do thấp nhiệt
Sắc đặc Địa du như Mạch nha, lần uống 1-2 muỗng, ngày 2 lần sáng tối
- Rong kinh của phụ nữ, xích bạch đới không dứt, làm cho gầy gò da vàng khè
Dùng Địa du 3 lượng, dấm gạo 1 cân, nấu thật sôi, bỏ bã, uống lúc nóng trước khi ăn lần 1 chén (Thánh Huệ Phương).
- Nhọt mọc ở háng, bẹn, không thu miệng được
Dùng Địa du 4 lượng làm quân, thêm Kim ngân hoa hơn 1 lạng, vẩy Lăng lý 3 cái sao đất vàng, tán bột, nước và rượu sắc đặc uống nóng lúc đói, dù nặng nhưng chỉ uống 4 lần là tiêu, nếu đã thành mủ, thỉ thì bỏ vẩy Lăng lý đi mà gia Ngưu tất, Mộc qua, Cương tàm, Hoàng bá trị bệnh hột xoài hoặc ngứa ngáy bộ phận sinh dục nữ rất hiệu quả (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).
- Trị bỏng nước sôi
Dùng rễ Địa du rửa sạch phơi khô, sao thành than tồn tính tán bột mịn, trộn dầu mè thành cao mềm 50%, trực tiếp bôi vào vết bỏng, nhiều lần trong ngày.
- Trị trẻ con bị chàm
Lấy Địa du sắc lấy nước rửa ngày 2 lần (Thiên Kim Phương).
- Trị loét cổ tử cung
Dùng Địa hòe hoàn ( Sanh Địa du, Sanh Hoa hòe, Minh phàn, Long cốt) mỗi tối rửa chỗ loét bằng thuốc tím (permanganate potassium) 0,1%, đặt 2 hoàn vào chỗ sâu âm đạo, 2 ngày một lần, 4 lần cho một liệu trình, các liệu trình cách nhau 5 ngày, không đặt thuốc vào thời gian trước và sau hành kinh 5ngày.
Nơi mua bán vị thuốc ĐỊA DU đạt chất lượng ở đâu?
Trước thực trạng thuốc đông dược kém chất lượng, nguồn gốc không rõ ràng,… xuất hiện tràn lan trên thị trường, làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân. Việc lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc đông dược là rất quan trọng và cần thiết. Vậy khách hàng có thể mua vị thuốc ĐỊA DU ở đâu?
ĐỊA DU là vị thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Hiện tại hầu hết các cửa hàng thuốc đông dược, phòng khám đông y, phòng chẩn trị YHCT… đều có bán vị thuốc này. Tuy nhiên người mua nên chọn những địa chỉ có uy tín, đảm bảo chất lượng, có giấy phép hoạt động để mua được vị thuốc đạt chất lượng.
Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng những loại dược liệu đúng, chất lượng tốt, phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang không chỉ là đia chỉ khám chữa bệnh tin cậy, uy tín chất lượng mà còn cung cấp cho khách hàng những vị thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) đúng, chuẩn, đạt chất lượng cao. Các vị thuốc có trong tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam đều được nghành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng tiêu chuẩn.
Vị thuốc ĐỊA DU được bán tại Phòng khám là thuốc đã được bào chế theo Tiêu chuẩn.
Giá bán vị thuốc ĐỊA DU tại Phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang : 260.000 vnd/kg.
Tùy theo thời điểm giá bán có thể thay đổi.
+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám: 2/76 Trung Văn Nam Từ Liêm Hà Nội
