Dây thìa canh

Tên gọi

• Tên khác: Rau mỏ, Dây thìa canh lá to, Dây muôi hay lõa ti rừng
• Tên khoa học: Gymnema sylvestre
• Họ: Thiên lý – Aslepiadaceae.

Cây Dây thìa canh

Mô tả cây thuốc

Dây leo cao 6 – 10 m, nhựa mủ màu trắng. Thân có lóng dài 8 – 12 cm, đường kính 3mm, có lỗ bì thưa. Lá có phiến bầu dục, trứng ngược, dài 6 – 7 cm, rộng 2,5 – 5 cm, đầu nhọn, có mũi, gân phụ 4 – 6 cặp, rõ ở mặt dưới, nhăn lúc khô, cuống dài 5 – 8 mm.

Hoa nhỏ, màu vàng, xếp thành xim dạng tán ở nách lá, cao 8 mm, rộng 12 – 15 mm. Đài có lông mịn và rìa lông, tràng không lông ở mặt ngoài, tràng phụ là 5 răng. Quả đại dài 5,5 cm, rộng ở nửa dưới, hạt dẹp, lông mào dài 3 cm.

Cây ra hoa vào tháng 7 và đậu quả vào tháng 8. Khi chín quả của cây này rụng xuống và tách đôi giống 2 chiếc thìa, nên dân gian gọi là cây Dây thìa canh hay cây muôi.

Phân bố

Loài phân bố ở Ấn Ðộ, Trung Quốc, Việt Nam, Philippin, Inđônêxia. Ở nước ta, cây mọc hoang trên đất rừng ở Bắc Thái, Hoà Bình, Ninh Bình tới Khánh Hoà. Cây cũng được trồng làm rau ăn.

Thu hái, sơ chế

Thu hái lấy thân gốc hoặc toàn cây vào mùa thu, thái khúc phơi khô.

Bộ phận dùng

Toàn cây.

Vị thuốc Dây thìa canh

Mô tả vị thuốc

Dược liệu chưa cắt đoạn có dạng dây leo, dài tới 6 m, đường kính tới 3 mm. Thường cắt đoạn dài 1,5 cm đến 3 cm. Khi khô có màu xanh lục. Lá có phiến bầu dục hoặc xoan ngược thon dài 6 cm đến 7 cm, rộng 2,5 cm đến 5 cm, đầu nhọn có mũi, gân phụ 4 đến 6 cặp, rõ ở mặt dưới, nhăn lúc khô; cuống dài 5 cm đến 8 cm.

Bào chế

Có thể sử dụng ở cả dạng tươi và dạng khô. Nếu dùng ở dạng khô, dây thìa canh sau khi được thu hái sẽ đem rửa sạch, cắt nhỏ, phơi khô rồi cho vào túi nilon kín để dùng dần.

Bảo quản

Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.

Thành phần hóa học

• Thành phần hóa học có hoạt tính sinh học chính của dây thìa canh là hoạt chất GS4 (Tên khoa học Gymnema Sylvestre kiềm hóa ở lần thứ 4) gồm tổ hợp nhiều axit gymnermic, một hoạt chất thuộc nhóm saponin triterpenoid. Ngoài ra, cây còn chứa các thành phần khác như flavone, anthraquinone, hentri-acontane, pentatriacontane, α và β- chlorophylls, phytin, resins, d-quercitol, acid tartaric, acid formic, acid butyric, lupeol,… Dịch chiết cây cũng cho thấy có thành phần alcaloid.
• Acid gymnemic có tác dụng kích thích sản sinh tế bào Beta của tuyến tụy, nhờ đó tăng sản sinh Insulin, tăng hoạt lực của Insulin, giúp cơ thể tái thiết lập được khả năng cân bằng đường huyết tự nhiên. Acid Gymnemic còn ức chế hấp thu đường ở ruột do có cấu trúc phân tử gần giống với đường Glucose, khi vào đến ruột sẽ cạnh tranh với đường Glucose, lấp đầy thụ thể ruột và ngăn không cho hấp thu đường từ ruột vào máu. Acid Gymnemic còn ức chế gan tân tạo Glucose vào máu, đồng thời kích thích các enzyme chịu trách nhiệm tiêu thụ, sử dụng đường tại các mô cơ. Nhờ đó hoạt chất này đem lại hiệu quả giảm đường huyết.
• Ngoài ra trong Dây thìa canh còn chứa peptide Gumarin. Khi ăn và nhai lá Dây thìa canh tươi thì Peptide này lấp đầy thụ thể lưỡi làm lưỡi không hấp thu được đường Glucose. Gumarin tác động vào vùng dưới đồi làm mất cảm giác đối với vị ngọt và vị đắng, vì vậy gây mất cảm giác ngọt. Tuy nhiên tác dụng này mất đi khi Dây thìa canh được nấu chín hoặc phơi khô.

Tác dụng dược lý

• Tác dụng hạ đường huyết: Tác dụng này đã được ghi nhận khi làm thí nghiệm trên thỏ khi gây đường huyết cao bằng alloxan. Hoạt chất này có tác dụng làm suy giảm hoạt tính của enzym tân tạo đường. Đồng thời đảo ngược quá trình biến đổi thể trạng trong gan suốt giai đoạn tăng đường huyết.
• Làm mất cảm giác vị đắng, vị ngọt: Như đã được đề cập, nếu dùng ở dạng tươi thì dây thìa canh có khả năng làm mất đi cảm giác đối với vị đắng và ngọt. Tác dụng này do sự hoạt động của hoạt chất Gurmarin gây ra và kéo dài trong thời gian khoảng 2 – 3 giờ. Sau đó, chúng sẽ mất đi bởi tác dụng của chất kháng Gurmarin có trong huyết tương.

• Tác dụng hạ lipit máu Gurmarin: Dịch chiết từ loại thảo dược này có khả năng tác động lên lipit, tăng bài tiết sterol trung tính và sterol acid qua sự đào thải của phân. Bên cạnh đó, nó còn có khả năng làm giảm lượng cholesterol toàn phần và Triglycerid trong có trong huyết tương.
• Rễ dùng trong các trường hợp bị rắn độc cắn, viêm mạch máu, trĩ và các vết thương khác.

Dây thìa canh chữa bệnh

Tính vị, quy kinh

Tính vị: vị đắng, tính hàn

Quy kinh: quy vào các kinh Phế, Tỳ, Thận

Tác dụng

Lợi tiểu, nhuận tràng, hạ đường huyết.

Chủ trị

Tiểu tiện bí dắt, tiểu vàng đỏ, tiểu đường, táo bón do nhiệt.

Cách dùng – liều lượng

Ngày dùng 10 g đến 12 g, dưới dạng thuốc sắc.

Kiêng kỵ

Không dùng cho phụ nữ có thai, đang cho con bú

Lưu ý

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả của bài thuốc, trước khi sử dụng bạn cần lưu ý những điều sau:

• Sử dụng dược liệu chất lượng: Trong thiên nhiên có tới hơn 3000 loại dây leo có đặc điểm tương tự dây thìa canh, dẫn đến thu hoạch nhầm thực vật không có giá trị chữa bệnh. Hoặc nhiều nơi trà trộn thêm cây cỏ khác, dùng cây thuốc có sử dụng thuốc kích thích. Điều này khiến bài thuốc mất đi hiệu quả, tiềm ẩn nguy cơ không an toàn khi sử dụng. Vấn đề này thường gặp khi mua dược liệu ở nơi không rõ nguồn gốc, không uy tín.
• Sử dụng đúng liều lượng cho phép, không tự ý thêm thắt hay điều chỉnh các thành phần và liều lượng trong bài thuốc. Có trường hợp uống nước dây thìa canh quá đặc và quá nhiều, uống trước khi ăn và nhịn bỏ bữa ăn dẫn đến tụt đường huyết ngất xỉu.
• Người có cơ địa nhạy cảm, có tiền sử dị ứng với thảo mộc, từng bị dị ứng với động vật, len, nấm mốc,… người đang điều trị bệnh bằng thuốc Tây nên thận trọng khi sử dụng.
• Tác dụng phụ của dây thìa canh có thể gặp khi dùng quá liều: người mệt mỏi, tay chân rung, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn hoặc ngất xỉu. Do đó, trước khi dùng phải tuân thủ tuyệt đối chỉ định của thầy thuốc.
• Thảo dược có thể làm ảnh hưởng đến lượng đường trong máu, cản trở kiểm soát lượng đường trong và sau khi phẫu thuật. Do đó cần ngưng sử dụng trước khi phẫu thuật 2 tuần để đảm bảo an toàn.
• Tương tác với insulin: Cả thảo dược và insulin đều làm giảm đường huyết, nếu dùng đồng thời có thể làm hạ đường huyết quá thấp. Do đó, nếu đang sử dụng một số thuốc insulin như glimepiride, pioglitazone, rosiglitazone, chlorpropamide, glipizide, tolbutamide,… cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng thêm dây thìa canh.

Bài thuốc

• Điều trị bệnh tiểu đường

Bài thuốc 1: Dây thìa canh rửa sạch, cho vào nồi cùng 1,5l nước. Đun sôi và cho lửa nhỏ khoảng 15 phút là được. Nước sắc từ Dây thìa canh uống sau bữa ăn 30 phút. Có thể để nguội cho vào tủ lạnh để uống mát. Cách làm này đơn giản, giúp các hoạt chất trong Dây thìa canh đã hòa hết vào nước.Có thể uống hàng ngày.

Bài thuốc 2: Lấy 10 – 20g dây thìa canh khô, cho vào bình trà, đổ nước thật sôi vào, tráng qua một lượt và đổ nước lần đầu đi. Tiếp tục đổ thêm khoảng 0.8 lít nước sôi vào hãm trà trong khoảng 15 phút là có thể uống được ngay.

Bạn có thể uống nước trà mỗi ngày, tốt nhất nên uống sau khi ăn 30 phút để có hiệu quả tốt nhất

Bài thuốc 3: Sử dụng 20g cây thìa canh cùng 50g xạ đen, rửa sạch sẽ và để cho ráo nước. Cho cả 2 vị thuốc vào ấm, đun cùng 1.5 lít nước, đến khi sôi thì để lửa nhỏ đun tiếp trong khoảng 30 phút. Chắc lọc nước thuốc để uống mỗi ngày, chia thành nhiều lần, nên uống sau khi ăn no khoảng 20 phút.

Nơi mua bán vị thuốc DÂY THÌA CANH đạt chất lượng ở đâu?

Trước thực trạng thuốc đông dược kém chất lượng, nguồn gốc không rõ ràng,… xuất hiện tràn lan trên thị trường, làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân. Việc lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc đông dược là rất quan trọng và cần thiết. Vậy khách hàng có thể mua vị thuốc DÂY THÌA CANH ở đâu?

DÂY THÌA CANH là vị thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Hiện tại hầu hết các cửa hàng thuốc đông dược, phòng khám đông y, phòng chẩn trị YHCT… đều có bán vị thuốc này. Tuy nhiên người mua nên chọn những địa chỉ có uy tín, đảm bảo chất lượng, có giấy phép hoạt động để mua được vị thuốc đạt chất lượng.

Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng những loại dược liệu đúng, chất lượng tốt, phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang  không chỉ là đia chỉ khám chữa bệnh tin cậy, uy tín chất lượng mà còn cung cấp cho khách hàng những vị thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) đúng, chuẩn, đạt chất lượng cao. Các vị thuốc có trong tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam đều được nghành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng tiêu chuẩn.

Vị thuốc DÂY THÌA CANH được bán tại Phòng khám là thuốc đã được bào chế theo Tiêu chuẩn.

Giá bán vị thuốc DÂY THÌA CANH tại Phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang : Gọi 0344198966 để biết chi tiết

Tùy theo thời điểm giá bán có thể thay đổi.

+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám: 2/76 Trung Văn Nam Từ Liêm Hà Nội