Bán hạ

Tên gọi

• Tên khác: Bán hạ ba thùy, nam tinh, củ chóc, ba chìa

• Tên khoa học: Typhonium trilobatum

• Họ khoa học: Ráy (Araceae)

Cây Bán hạ

Mô tả cây thuốc

Cây bán hạ nam là loại cỏ không có thân. Lá hình mác, hình tim hoặc chia 3 thùy. Lá cây bán hạ nam có chiều dài 4 – 15 cm và rộng 3,5 – 9 cm. Bông mo với phần trần dài 17 – 27 mm và phần hoa đực dài 5 – 9 mm. Củ có hình cầu với đường kính 2 cm. Quả mọng có hình trứng với chiều dài 6 mm.

Thu hái, sơ chế

Cây bán hạ nam thường được thu hoạch vào mùa đông, khi lá cây đã lụi. Lúc đó, phần củ sẽ được đào lên, bỏ phần rễ con và bổ đôi, phơi khô.

Bộ phận dùng

Phần thân củ

Vị thuốc Bán hạ

Mô tả vị thuốc

Bán hạ hình cầu tròn hoặc hình tròn dẹt, hoặc dẹt nghiêng, đường kính 0,7-2cm. Mặt ngoài mầu trắng hoặc mầu vàng nhạt, phần trên thường tròn, phẳng, ở giữa có chỗ lõm, đó là vết của thân, mầu vàng nâu, chung quanh chi chít vết rễ chấm nhỏ, mặt dưới thường hình tròn, tầy, bónghoặc không phẳng, mầu trắng. Chất cứng, mặt bổ dọc hình quả Thận, có bột, mầu trắng, bóng mịn. Loại củ gìa hoặc khô thì mầu trắng tro hoặc có vân mầu vàng, không mùi, vị cay, nhấm thấy dính, tê lưỡi, ngứa họng

Bào chế

+ Vì Bán hạ dùng sống có độc, vì vậy khi dùng uống trong, cần phải bào chế. Cách bào chế có Pháp bán hạ, Tô bán hạ (chế với váng sữa) ngoài ra còn có Bán hạ khúc để dùng có tác dụng giải uất trừ đàm. Sau đây là các phép bào chế:

• Bào chế Pháp Bán hạ: Lấy Bán hạ sạch ngâm nước chừng 10 ngày cho đến khi bột trắng nổi lên thì vớt ra, rồi ngâm tiếp với Bạch phàn (cứ 50kg Bán hạ cho 1kg Bạch phàn). Ngâm 1 ngày rồi lại thay nước, đến khi nhấm vào miệng không còn cảm giác tê cay thì vớt ra, phơi trong râm (tránh nắng). Ngoài ra còn có cách khác là gĩa dập Cam thảo hòa với nước vôi, lắng gạn bỏ cặn rồi để Bán hạ vào ngâm. Quấy trộn hàng ngày đến khi màu vàng thấm đều vào bên trong vớt ra phơi trong râm đến khô (Cứ 50kg Bán hạ thì dùng 8kg Cam thảo và 10kg vôi cục)

• Bào chế Khương Bán hạ: Bán hạ đã được bào chế theo pháp Bán hạ như trên, đến khi vị thuốc không còn tê cay thì xắt lát Gừng sống rồi cho Bạch phàn và Bán hạ vào đun cho thấm. Lấy ra phơi qua cho ráo nước, cắt thành từng miếng phơi khô (Cứ 50kg Bán hạ thì dùng 12,5 kg Gừng sống 6,5kg Bạch phàn)

• Bào chế Thanh Bán hạ: Lấy Bán hạ đã biến chế theo Pháp bán hạ như trên, đến khi vị thuốc không còn tê cay, thêm Bạch phàn và nước đun kỹ, lấy ra phơi qua cho ráo nước ủ ấm rồi xắt thành phiến, lại phơi trong râm mát (Cứ 50kg Bán hạ thì dùng 6,5kg Bạch phàn)

• Bào chế Bán hạ khúc: Dùng Bán hạ sống đồ vào nồi nước, dùng một chút phèn chua đun sôi ngâm 1 đêm,hôm sau lại đun nước khác để thay nước cũ đi, làm 7 ngày 7 đêm như vậy, rồi phơi khô, tán bột. Dùng nước Gừng hòa với hồ làm thành Bánh sao vàng

Cách dùng bán hạ

• Bán hạ qua nhiều khâu chế biến khác nhau, nên dùng cũng khác

• Pháp Bán hạ dùng trong trường hợp táo thấp, hóa đàm.

• Khương Bán hạ dùng trong trường hợp giáng nghịch, chỉ ẩu.

• Bán hạ khúc dùng trong trường hợp kiện vị tiêu thực.

• Còn Bán hạ sống chỉ dùng bên ngoài ít khi dùng để uống

Bảo quản

Để nơi khô ráo không được ẩm ướt, Bán hạ ít bị mối mọt. Nếu thấy mốc có thể lấy nước rửa sạch phơi khô, dùng Lưu hoàng xông, phơi khô, cất như cũ.

Thành phần hóa học

Tryphonium trilobatum

Tác dụng dược lý

• Tác dụng cầm nôn: Bán hạ chế thành hoàn và nước sắc Bán hạ có tác dụng cầm nôn. Cao lỏng Bán hạ, bột Bán hạ (chế với nhiệt độ cao) cũng có tác dụng cầm nôn. Nhưng Bán hạ sống ngược lại, lại có tác dụng gây nôn

• Tác dụng giảm ho: Nước sắc Bán hạ cho mèo được gây ho nhân tạo uống, có tác dụng giảm ho nhưng kém Codein. Thuốc cũng có tác dụng giảm ho nếu chích vào tĩnh mạch. Chế phẩm của Bán hạ cho thỏ uống, có tác dụng làm giảm bớt tiết nước miếng do chất Pilocarpine. Chế phẩm của Bán hạ cho chuột cống được gây bụi phổi uống, kết quả phân tích tế bào chứng minh thuốc có tác dụng làm chậm quá trình bệnh. Cho dùng thuốc càng sớm, kết quả càng tốt

• Bán hạ có tác dụng giải độc đối với trường hợp nhiễm độc Strychnin và Acetycholin

• Protein Bán hạ với liều 30mg/kg đối với chuột nhắt, có tác dụng chống việc có thai sớm. Bán hạ sống ngâm kiệt có tác dụng chống rối loạn nhịp tim đối với súc cật thực nghiệm

• Cồn loãng hoặc nước ngâm kiệt Chưởng diệp Bán hạ (Pinellia pedatisect Schott) có tác dụng ức chế rõ rệt đối với ung thư và tế bào Hela trên súc vật thí nghiệm

Bán hạ chữa bệnh

Tính vị, Quy kinh

Vị cay tính ấm, có độc. Quy vào kinh Phế, Tỳ, Vị

Tác dụng

 Táo thấp, hóa đàm, giáng nghịch, chỉ thổ

Chủ trị

Trị ho suyễn, khí nghịch do đàm thấp thủy ẩm, thấp trệ trung tiêu, nôn mửa bụng đầy, đinh nhọt, sưng tấy, dùng sống tán bột, đắp ngoài.

Cách dùng

Dùng dưới dạng thuốc sắc, thuốc hoàn hoặc thuốc tán. Mỗi ngày chỉ nên dùng 4 – 12 gram.

Kiêng kị

+ Đàn bà có thai, chứng táo nhiệt, không được dùng. Không có hàn thấp khí cấm dùng

+ Tính nó ghét Tạo giác, sợ Hùng hoàng, Gừng sống, Gừng khô, Tần bì, Quy giáp, Phản Ô đầu, kỵ máu dê, Hải tảo, Mạch nha, Đường.

Bài thuốc

• Bài thuốc “Nhị trần thang” chữa ho, đờm nhiều hoặc ho lâu ngày, vị khí xông vùng thượng vị, gây nôn lợm

Bán hạ chế 12g, Cam thảo 8g, Bạch linh 10g, Trần bì 10g. Sắc uống

• Chữa ho có nhiều đờm, nôn mửa, thượng bị trướng tức

Sử dụng 250g Bán hạ nam (chế), 75g Cam thảo, 250g Bạch linh và 250g Trần bì. Tất cả các vị thuốc đã được nghiền mịn và trộn chung với Sinh khương. Mỗi ngày uống 2 lần và mỗi lần uống từ  9 – 15 g.

• Điều trị bệnh hen suyễn lâu ngày, ho và khó thở

Cách 1: Bán hạ nam, Hạnh nhân và Tô tử mỗi vị 8g sắc chung với Bạch linh,Trần bì và Cam thảo, mỗi vị 10g.

Cách 2: Sử dụng 12g Bán hạ nam và 8g Ma hoàng đã bỏ rễ, chích mật ong với Bồ kết đã bỏ hạt sao vàng. Đem tất cả nguyên liệu đi tán mịn, bảo quản trong lọ thủy tinh dùng dần. Mỗi ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần lấy 2 – 3g bột thuốc hòa tan nước ấm và uống. Uống liên tục cho đến khi bệnh có dấu hiệu thuyên giảm.

• Trị ho có đờm, sốt kèm theo ho, khó thở và miệng khát

Sử dụng 6 Bán hạ nam (chế), 8g Đình lịch, 8g Ma hoàng, 8g Tô tử, 10g Hạnh nhân, 10g Xạ can, 12g Đại táo, 4g Sinh khương và 20g Thạch cao. Sắc uống đến khi hết triệu chứng bệnh thì ngưng.

• Chữa hen suyễn lâu ngày, thiếu máu và da xanh xao

Bán hạ nam (chế) 8g, Cam thảo, Trần bì và Phục linh mỗi vị 10g, Thục địa và Đương quy, mỗi vị 12g. Sắc uống.

• Điều trị viêm phế quản mạn tính, đờm nhiều và khí suyễn

Cách 1: Dùng 15g Bán hạ nam (chế), 10g Bạch thược, 10g Ma hoàng, 5g Quế chi, 5g Sinh cam thảo, 5g Can khương, 5g Tế tân, 5g Ngũ vị tử. Sắc thuốc uống. Sử dụng liên tục cho đến khi triệu chứng bệnh giảm dần.

Cách 2: Bán hạ nam (chế) 15g, Cam thảo 10g, Tô tử 15g, Trần bì 10g. Sắc uống.

• Trị chứng buồn nôn, đầy trướng bụng

Sử dụng Bán hạ nam, Cam thảo, Bạch linh và Trần bì, mỗi vị 12g sắc chung với 12g Sinh khương. Hoặc cũng có thể dùng 40g Bán hạ nam (chế), 32g Phèn chi và 28g Chỉ xác. Sắc mỗi ngày 1 thang.

• Chữa tâm hồi hộp, đờm hàn, ho, chứng khó ngủ

Bán hạ nam (chế) 8g sắc với Trúc nhự 8g, Bạch linh, Trần bì và Cam thảo, mỗi vị 10g

• Trị rắn cắn, ong đốt

Rửa sạch củ bán hạ nam, gọt vỏ, giã nát và đắp lên chỗ bị ong đốt. Đối với trường hợp rắn cắn, đầu tiên cần loại bỏ hết chất độc rồi đắp củ bạn hạ nam đã giã nát lên. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần theo dõi, tránh trường hợp chất độc còn sót lại gây nguy hại đến tính mạng.

Nơi mua bán vị thuốc BÁN HẠ đạt chất lượng ở đâu?

Trước thực trạng thuốc đông dược kém chất lượng, nguồn gốc không rõ ràng,… xuất hiện tràn lan trên thị trường, làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân. Việc lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc đông dược là rất quan trọng và cần thiết. Vậy khách hàng có thể mua vị thuốc BÁN HẠ ở đâu?

BÁN HẠ là vị thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Hiện tại hầu hết các cửa hàng thuốc đông dược, phòng khám đông y, phòng chẩn trị YHCT… đều có bán vị thuốc này. Tuy nhiên người mua nên chọn những địa chỉ có uy tín, đảm bảo chất lượng, có giấy phép hoạt động để mua được vị thuốc đạt chất lượng.

Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng những loại dược liệu đúng, chất lượng tốt, phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang  không chỉ là đia chỉ khám chữa bệnh tin cậy, uy tín chất lượng mà còn cung cấp cho khách hàng những vị thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) đúng, chuẩn, đạt chất lượng cao. Các vị thuốc có trong tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam đều được nghành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng tiêu chuẩn.

Vị thuốc BÁN HẠ được bán tại Phòng khám là thuốc đã được bào chế theo Tiêu chuẩn ACKK.

Giá bán vị thuốc BÁN HẠ tại Phòng khám Đông y An Chánh Kiện Khang  :Gọi 0344198966 để biết chi tiết

Tùy theo thời điểm giá bán có thể thay đổi.

+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám: 2/76 Trung Văn Nam Từ Liêm Hà Nội

+ Mua trực tuyến: Thuốc được chuyển qua đường bưu điện. Khi nhận được thuốc khách hàng thanh toán tiền COD.